Azərbaycan Xalq Cəbhəsi Partiyasının (AXCP-nin) üzvü Elnur Həsənova 3 il həbs cəzası kəsilib. Avqustun 2-də Bakı Ağır Cinayətlər Məhkəməsində belə hökm verilib.

Cəbhəçi fəalın 39 yaşı var və o, 8 aydan çoxdur narkotik ittihamıyla həbsdədir. Cinayət işinin materiallarında iddia olunur ki, saxlanılarkən onun cibindən 5 qramdan çox narkotik tapılıb. Ona Cinayət Məcəlləsinin 234.4.3-cü (satış məqsədilə külli miqdarda narkotik əldə etmə, daşıma, saxlama) maddəsilə ittiham verilib.

Avqustun 2-də məhkəmədə prokuror da elə həmin maddə ilə E.Həsənova 6 il 6 ay cəza istəyib.

Müvəkkilinin təqsirsiz olduğunu söyləyən vəkil Nemət Kərimli ona bəraət verilməsini istəyib. Vəkil bu cinayət işində çoxsaylı qanun pozuntularını vurğulayaraq, ortada iki polisin ifadəsindən başqa heç bir sübutun olmadığını deyib. O, həmin iki ifadənin, az qala, nöqtə-vergülünədək bir-birini təkrarladığını diqqətə yetirib. Bu da, o polislərin istintaq vaxtı hazır ifadələrə imza atdığını düşünməyə əsas verir.

N.Kərimli əlavə edib ki, E.Həsənovun qardaşı 2020-ci ildə 44 günlük müharibədə Azərbaycanın ərazi bütövlüyü uğrunda döyüşlərdə həlak olub və ona şəhid statusu verilib.

Buna da bax:

Apellyasiya Məhkəməsi İqbal Əbilovu həbsdə saxlayıb

“Kimi şərləyirlər, yazırlar ki, üstündən narkotik çıxıb”

Cəbhəçi fəalın özü də son sözündə şərlənərək həbs olunduğunu deyib. O, siyasi baxışlarına, o cümlədən sosial şəbəkələrdəki tənqidi paylaşımlarına görə narkotiklə şərlənərək cəzalandırıldığını bildirib.

E.Həsənov həbsindən öncə qanunsuz cərimələr yazdıqları üçün yol polislərin fəaliyyətini tənqid edən paylaşımlarına diqqət çəkib. O, Facebook hesabında buna etiraz olaraq, Dövlət Yol Polisi İdarəsinin rəisi Ramiz Zeynalovun vəzifədən çıxarılmasını tələb etdiyini bildirib.

“Kimi şərləyirlər, yazırlar ki, üstündən narkotik çıxıb, onu yerdən tapmışdı? Narkotik bostanda bitir ki, elə hamımız yerdən narkotik tapaq? Necə olur ki, hamımız yerdən narkotik tapırıq?”, - E.Həsənov son sözündə belə deyib.

Onun çıxışının ardından müşavirəyə gedən hakimlər bir neçə dəqiqə sonra geri qayıdaraq, hökmü açıqlayıblar. Hökmə görə, E.Həsənova qarşı ittiham nisbətən yüngülləşdirilərək, CM-in 234.4.3-cü maddəsindən 234.1-1-ci maddəsinə tövsif olunub – ittihamdakı satış məqsədi çıxarılıb. Bu maddə ilə də ona 3 il həbs cəzası kəsilib.

Vəkil Nemət Kərimli AzadlıqRadiosuna hökmdən apellyasiya şikayəti verəcəklərini bildirib.

Xatırlatma

İndi AXCP-nin 10 nəfərə yaxın üzvü həbsdədir.

Son illərdə onlarla ictimai-siyasi fəal narkotik ittihamıyla həbs edilib. İttihamla razılaşmayan fəallar hökumətin ünvanına səsləndirdikləri tənqidlərə, sosial mediadakı paylaşımlara görə şərlənərək cəzalandırıldıqlarını deyirlər. Onlar narkotiki ciblərinə polislərin atdığını, işgəncə altında etiraf ifadəsi verməyə məcbur qaldıqlarını deyirlər.

Daxili İşlər Nazirliyi fəalların narkotiklə şərlənməsi, işgəncəyə məruz qalması haqda dediklərini təkzib edir. Nazirliyin mətbuat xidməti iddia edir ki, onlar konkret faktlar əsasında saxlanılıblar.

Türkiyədə Instagram sosial şəbəkəsinə giriş bloklanıb. “Hurriyet” qəzeti bu barədə texnologiya və kommunikasiyalar üzrə şuranın qərar verdiyini yazır. Tənzimləyici orqan bloklamanın səbəbləri, yaxud müddəti barədə açıqlama verməyib.

Türkiyə mediası bu qərarın prezident administrasiyasının kommunikasiyalar üzrə direktoru Fahrettin Altunun sözügedən sosial şəbəkəni təndiq etməsindən sonra verilməsinə diqqət çəkir.

Instagram (ABŞ və Aİ-nin terrorçu saydığı) HƏMAS ekstremist qruplaşmasının siyasi bürosunun başçısı İsmayıl Haniyənin ölümüylə bağlı başsağlığı postlarını blokladığına görə dövlət rəsmisinin tənqidinə tuş gəlmişdi. Haniyə bu həftə İranda qətlə yetirilib.

“Bu çox aydın və aşkar senzura cəhdidir. Bu platformalara qarşı söz azadlığını müdafiə etməyə davam edəcəyik. Onlar dəfələrlə göstəriblər ki, qlobal istismarçı quruluşa və ədalətsizliyə xidmət edirlər. Fələstinli bacı və qardaşlarımızı hər bir imkan daxilində, istənilən platformada dəstəkləyəcəyik”, -- Altun yazıb.

Türkiyə Prezidenti Rəcəb Tayyib Ərdoğan bundan öncə demişdi ki, Türkiyə fələstinlilərə kömək üçün “Liviya və Qarabağa girdiyi kimi” İsrailə də girə bilər.

İsrailin xarici işlər naziri isə Ərdoğanın bu təhdidinə cavabında onu 2006-cı ildə edam olunmuş İraq diktatoru Səddam Hüseynlə müqayisə edib.

Azərbaycan bugün, avqustun 1-də Fransada keçirilən Yay Olimpiya Oyunlarında ikinci qızıl medalı qazanıb.

Azərbaycan cüdoçusu Zelim Kotsoyev finalda Gürcüstan idmançısı İlya Sulamenizdeni məğlub edərək Olimpiya çempionu olub.

Bununla, Azərbaycan Olimpiya komandası hesabına ikinci qızıl medalı yazdırıb.

Bundan əvvəl iyulun 29-da isə Azərbaycanın başqa bir cüdoçusu Hidayət Heydərov (73 kq) qızıl medal qazanmışdı.

73 kq çəki dərəcəsində yarışan Hidayət Heydərov finalda fransalı Con Benjamin Qabanı məğlub etmişdi.

XXIII Yay Olimpiya Oyunlarının rəsmi açılışı iyulun 26-da olub.

Azərbaycan bu yarışlara 15 idman növü üzrə 48 idmançı göndərib. Avqustun 11-dək davam edəcək olimpiadaya 204 ölkədən 10 min 500 idmançı qatılıb.

Artıq bu oyunlar çərçivəsində 40-dan çox ölkə müxtəlif sayda medallar qazanıb.

Xatırlatma

Bundan əvvəl koronovirus pandemiyasına görə, 1 il geçikmə ilə 2021-ci ildə Yaponiyada keçirilən XXII Yay Olimpiadasında Azərbaycan 7 medal qazanmışdı (3 gümüş və 4 bürünc).

Braziliyada 2016-cı ildə gerçəkləşən XXI Olimpiadada isə Azərbaycan daha çox medal- 1 qızıl, 7 gümüş və 10 bürünc əldə etmişdi.

Birləşmiş Millətlər Təşkilatının (BMT) İqlim konfransına (COP29) görə Azərbaycanda şagirdlər payız tətilinə buraxılacaq, Bakı, Sumqayıt və Abşeronda tələbələr distant təhsilə keçəcəklər.

Bununla bağlı Nazirlər Kabineti bu gün, avqustun 1-də qərar verib.

Qərara əsasən, ölkədə fəaliyyət göstərən təhsil ocaqlarında (xüsusi təhsil müəssisələri istisna olmaqla) ümumi təhsil pilləsi üzrə -2024-cü il noyabrın 12-dən 22-dək payız tətili olacaq.

Peşə, orta ixtisas və ali təhsil pillələri üzrə isə Bakı və Sumqayıt şəhərlərində, Abşeron rayonunda noyabrın 12-dən 22-dək distant (məsafədən) formada təhsilə keçiləcək.

Noyabrın 11-dən 22-nə kimi Bakıda COP29 ilə yanaşı, Kioto Protokolunun Tərəflər Görüşünün 19-cu sessiyası və Paris Sazişinin Tərəflər Görüşünün 6-cı sessiyası da keçiriləcək.

İyulun 31-də Bakı Apellyasiya Məhkəməsində 'Talış Milli Akademiyasının xəbərləri'nin baş redaktoru İqbal Əbilovun həbsindən verilən şikayətə baxılıb. Amma şikayət təmin edilməyib. Müdafiə tərəfindən verilən məlumata görə, o, ittihamları rədd edib.

“İqbal Əbilov bildirdi ki, o, sırf elmi fəaliyyət və tədqiqatla məşğul olub. O, ittihamı, ümumiyyətlə, başa düşmədiyini bildirdi”, – deyə vəkil Rövşanə Rəhimova qeyd edib.

Müdafiə tərəfi də hesab edir ki, ittihamın maddi hüquqi əsası yoxdur və yalnız istintaqın subyektiv fərziyyələrinə əsaslanır. Vəkil bildirib ki, Əbilovun hüquqlarının müdafiəsi və bərpası üçün bütün hüquqi addımlar atılacaq.

"Oğlum siyasətlə məşğul olmayıb"

İyulun 24-də Səbail rayon Məhkəməsi İ.Əbilov barəsində 4 ay müddətinə həbs-qətimkan tədbiri seçmişdi. O, Cinayət Məcəlləsinin 283 (milli ədavətin qızışdırılması) və 274 (dövlətə xəyanət) maddələri ilə ittiham olunur.

Onun atası Şahin Əbilov da deyirdi ki, İ.Əbilov ona qarşı irəli sürülən ittihamları qəbul etmir.

O əlavə edib ki, oğlu uşaqlıqdan Belarusda yaşayıb: "Oğlum siyasətlə məşğul olmayıb. O, geniş elmi araşdırmalar aparıb. Onun tədqiqatları təkcə talışlarla bağlı deyil, Çindən Türkiyəyə qədər bütün geniş regiona aid olub".

Bəzi yaxınları isə onun həbsini müxtəlif milli azlıqlar, o cümlədən Azərbaycan talışları ilə bağlı araşdırmaları ilə izah edirlər.

Atasının və yaxınlarının bu açıqlamasına, hələlik, rəsmi qurumlardan münasibət almaq mümkün olmayıb.

Amma yerli saytlarda yer alan iddialara görə, İ.Əbilov üçüncü ölkə ərazisində məskunlaşıb xarici xüsusi xidmət orqanının tapşırıqlarını icra etməklə dövlətə xəyanətdə, Azərbaycan ərazisində etnik zəmində nifrət və düşmənçiliyin salınmasına yönələn hərəkətlərdə təqsirləndirilir.

DTX saxlayıb

Belarusdan Azərbaycana məzuniyyətə gələn Azərbaycan vətəndaşı İ.Əbilovu iyulun 22-də Masallı rayonunun Bala Kolatan kəndində Dövlət Təhlükəsizliyi Xidmətinin (DTX) əməkdaşları saxlayıb.

35 yaşlı İ.Əbilov virtual "Talış Milli Akademiyası"nın mətbu orqanı olan "Talış Milli Akademiyasının xəbərləri"nin baş redaktorudur. Saytda talış folklor nümunələri, talışlarla bağlı nəşr olunmamış tarixi sənədlər, tədqiqatlar dərc edilib.

İ.Əbilov Belarus Dövlət Universitetinin Beynəlxalq münasibətlər ixtisası üzrə 2012-ci ildə bakalavr, 2013-cü ildə isə magistraturasını bitirib. 2016-cı ildə həmin universitetin aspiranturasına daxil olub.

İyulun 30-u Laçin rayonu ərazisində Azərbaycanın 4 hərbi qulluqçusunun həlak olduğu bildirilir.

Bu barədə məlumatı Azərbaycan Müdafiə Nazirliyindən də təsdiqləyiblər.

Nazirlikdən bildirildiyinə görə, “xidmətdən kənar saatlarda Laçın rayonu ərazisində kükürd qazlı termal sularda çimərkən ilkin ehtimala görə zəhərlənən” 4 hərbi qulluqçunun meyitləri aşkar edilib. Onlardan birinin kapitan, birinin gizir, qalan ikisinin isə çavuş rütbəsini daşıdıqları bildirilir.

Hələlik, rəsmi məlumata adları çəkilən hərbi qulluqçuların yaxınlarından münasibət öyrənmək mümkün olmayıb.

Hərbi Prokurorluq araşdırma aparır

Hərbi Prokurorluğun Mətbuat xidməti hərbi qulluqçuların Laçın rayonun ərazisində meyitlərinin aşkarlanması ilə bağlı araşdırma aparıldığını bildirir.

Məlumata görə, Qubadlı hərbi prokurorluğunun və Azərbaycan Hərbi Prokurorluğunun Kriminalistika və İnformasiya Texnologiyaları idarəsinin əməkdaşları hadisə yerinə, habelə meyitlərə baxış keçirilib:

“İş üçün əhəmiyyət kəsb edən predmetlər maddi sübut kimi götürülüb, müvafiq ekspertizalar təyin edilərək, icraya yönəldilib, eləcə də izahatlar alınıb və digər hərəkətlər icra edilib. Hazırda Qubadlı hərbi prokurorluğunda araşdırma davam etdirilir”.

Penitensiar Xidmət həbsdə olan keçmiş diplomat Emin İbrahimova təzyiq edilməsi ilə bağlı onun vəkili vasitəsi ilə açıqlamasına münasibət bildirib.

Qurumdan “Turan” Agentliyinə deyilib ki, Emin İbrahimov barəsində cinayət işinin başlanmasına etiraz əlaməti olaraq aclıq etməsi ilə bağlı ərizə ilə iyulun 28-də nahardan sonra aidiyyəti üzrə müraciət edib:

“E.İbrahimovun yaxın qohumları ilə görüş hüququ məhdudlaşdırılmayıb, telefonla danışmaq hüququndan istifadə edib. Ona qarşı təzyiqlərin olması barədə iddia isə həqiqəti əks etdirmir. Belə ki, o işçi heyəti, həbs edilmiş şəxslər tərəfindən təzyiqlərə, işgəncələrə məruz qalmır, hüquqları və qanuni mənafeləri qorunur”.

Bugün, iyulun 30-da isə vəkili Bəhruz Bayramov onunla görüşüb. Vəkil qeyd edib ki, İbrahimov 15 məhbusun olduğu kameradan ayrı kameraya köçürülüb:

“Hazırda İbrahimov tək saxlanılır, ancaq onu tibbi nəzarətə götürməyiblər.”

Emin İbrahimovun apellyasiya şikayəti təmin edilməyib

Bundan bir gün əvvəl, iyulun 29-da keçmiş diplomat Emin İbrahimovun həbsi ilə bağlı məhkəmə qərarından verilən apellyasiya şikayətini Bakı Apelyasiya Məhkəməsi təmin etməmişdi.Vəkili Aqil Layıc bildirmişdi ki, E.İbrahimov artıq 6 gündür 3 saylı İstintaq Təcridxanasında aclıq aksiyası keçirdiyini deyir.

Onun sözlərinə görə,Emin İbrahimov vurğulayır ki, 15 nəfərin olduğu kamerda saxlanır, aclıq aksiyasını dayandırmaq üçün müəssisə rəhbərliyinin təzyiqlərinə məruz qalır.

Vəkil habelə qeyd edib ki, E.İbrahimova telefonla danışmaq və ailə üzvləri ilə görüşməyə də qadağa qoyulub.

Keçmiş diplomat, ictimai fəal Emin İbrahimov iyulun 22-də saxlanıb. Ona Cinayət Məcəlləsinin 126.2.4 (xuliqanlıq niyyəti ilə sağlamlığa qəsdən ağız zərər vurmaq) və 221.-cı (xuliqanlıq) maddələri ilə ittiham elan edilib.İyulun 24-də barəsində 4 aylıq həbs-qətimkan tədbiri seçilib.O bir şəxsi bucaqla vurmaqda ittiham edilir.Amma ittihamı qurma sayır.

E.İbrahimov Azərbaycanın Birləşmiş Ştatlardakı səfirliyində və başqa qurumlarda çalışıb. Onun 2020-ci ilin fevralında Azərbaycandakı parlament seçkilərini özü üçün "son damcı" sayaraq martın 13-də ovaxtkı xarici işlər naziri Elmar Məmmədyarova istefa ərizəsi yazdığı bildirilir. Bu həftə E.İbrahimovun saxlanmasından sonra onun yazdığı bildirilən ərizənin fotosu sosial şəbəkələrdə yayılıb.

ATƏT Demokratik Təsisatlar və İnsan Haqları Bürosu (DTİHB) 2020-ci il seçkilərində həqiqi rəqabətin qarşısının alındığını, həqiqi siyasi müzakirələrin olmaması səbəbindən seçicilərə "mənalı" seçim imkanı verilmədiyini bildirib.

Rəsmilər isə həmin seçki ilə bağlı tənqidləri qəbul etmir.

Müdafiə Nazirliyinin Mənzil-İstismar İdarəsinin Əsaslı və Cari Təmir bölməsinin keçmiş müdiri Rəhim Laçınov həbs edilib.

Respublika Hərbi Prokurorluğunun Mətbuat xidmətinin rəhbəri Firad Əliyev iyulun 30-da “Turan”a bildirib ki, iş bu qurumun İstintaq idarəsində aparılır.

R.Laçınova qarşı Cinayət Məcəlləsinin 179.4-cü ( külli miqdarda mənimsəmə və ya israf etmə), 32.5, (Cinayətin törədilməsinə məsləhətləri,... ilə köməklik etmək) və 341.2.3-cü ( ağır nəticələrə səbəb olmaqla vəzifə səlahiyyətlərindən sui-istifadə və ya vəzifə səlahiyyətlərini aşma) maddələri ilə ittiham elan edilib. Onun barəsində Bakı Hərbi Məhkəməsinin qərarı ilə həbs qətimkan tədbiri seçilib.

İttihamlara, hələlik, Rəhim Laçınov və onun vəkillərindən münasibət öyrənmək mümkün olmayıb.

Bu ittihamlarla şəxsə 14 ilə qədər həbs cəzası verilə bilər.

Son illər Azərbaycanda Müdafiə Nazirliyinin maliyyə, habelə maddi-texniki təchizat sahələri ilə bağlı bir sıra vəzifəli şəxsləri mənimsəmə və başqa ittihamlarla həbs ediliblər. Bu günlər məhkəməsi gedən belə cinayət işlərinin birində 143 milyon manatlıq yeyinti iddasından bəhs edilir. Amma işdə təqsiriləndirilən şəxslər araşdırmaları düzgün saymır, özlərinin verilən tapşırıqları yerinə yetirdiklərini bildirirlər.

Fransada keçirilən Yay Olimpiya Oyunlarında Azərbaycan cüdoçusu Hidayət Heydərov bugün, iyulun 29-da qızıl medal qazanıb.

73 kq çəki dərəcəsində yarışan Hidayət Heydərov finalda fransalı Con Benjamin Qabanı məğlub edib.

Mübarizəyə 1/8 finaldan başlayan Hidayət Heydərov bu mərhələdə Tohar Butbulla (İsrail) qalib gəlib. O, 1/4 finalda Artur Margelidondan (Kanada), yarımfinalda isə Akil Qyakovadan (Kosovo) güclü olub.

Bu, Hidayət Heydərovun karyerasında ilk iştirak etdiyi olimpiadadır.

Bununla da Azərbaycan Fransada keçirilən 33-cü Yay Olimpiya Oyunlarında ilk medalına yiyələnib. 33-cü Yay Olimpiya Oyunlarının rəsmi açılışı iyulun 26-da olub.

Azərbaycan bu yarışlara 15 idman növü üzrə 48 idmançı göndərib. Avqustun 11-dək davam edəcək olimpiadaya 204 ölkədən 10 min 500 idmançı qatılıb.

Artıq bu oyunlar çərçivəsində 20-dən çox ölkə müxtəlif sayda medallar qazanıb.

İyulun 29-da yayılan xəbərlərə görə Tacikistanda müxalif internet televiziya kanalı direktorunun qardaşı Asliddin Şaripov 12 il müddətinə azadlıqdan məhrum edilib.

Bu barədə məlumatı AzadlıqRadiosuna onun yaxın yoldaşı verib.

Onun sözlərinə görə Şaripov əslində mart ayında məhkum edilib və hazırda Düşənbədəki islah-əmək koloniyasında saxlanır.

Şaripov “Payom” internet telekanalının direktoru Şavkat Məhəmmədinin qardaşıdır. Məhəmmədi hazırda Avropa İttifaqı ərazisində məskunlaşıb.

Rusiyanın Yekaterinburq şəhərinin polisi Şaripovu 2022-ci ilin sentyabrında həbs etmiş və o 2023-cü ilin oktyabrında Tacikistana ekstradisiya edilmişdi.

Buna da bax:

Penitensiar Xidmət keçmiş diplomata həbsdə təzyiq olmadığını deyir

Siyasi qisas iddiası

O vaxt Rusiyadakı Nijnı Tagil şəhərinin məhkəməsi bildirmişdi ki, Tacikistan hakimiyyəti Şaripovu qadağan olunmuş qrupla əməkdaşlıqda ittiham edərək axtarışa verib.

Buna baxmayaraq Şaripovun konkret olaraq nədə ittiham olunduğu məlum deyil, çünki Tacikistan hökuməti bu barədə heç bir rəsmi açıqlama verməyib.

Şavkat Məhəmmədi Norveç Helsinki Komitəsinə deyib ki, onun internetdə hökuməti tənqid etməsinə görə qardaşından qisas alınır.

Bu da xəbər verilir ki, hazırda xaricdə yaşayan onlarca Tacikistan müxalifətçisi və fəalı Düşənbə tərəfindən axtarışa verilib.

Ölkəyə 30 ildir ki, rəhbərlik edən prezident Emomali Rahmon müstəqil media, din azadlığı, vətəndaş cəmiyyəti və siyasi plüralizm üzərinə basqı və təqiblərinə görə beynəlxalq insan haqları qrupları tərəfindən tənqid olunur.

Azərbaycandan Avropa Şurasının Parlament Assambleyasına (AŞPA) ölkədə sentyabrın 1-də keçiriləcək parlament seçkilərini müşahidə etmək üçün rəsmi dəvət göndərilməyib.

Bu barədə “Turan”a Azərbaycan Xarici İşlər Nazirliyinin (XİN) sözçüsü Ayxan Hacızadə məlumat verib.

O qeyd edib ki, Xarici İşlər Nazirliyi 7 beynəlxalq təşkilatı dəvət edib:

“ATƏT Demokratik Təsisatlar və İnsan Haqları Bürosu, Müstəqil Dövlətlər Birliyi, İslam Əməkdaşlıq Təşkilatı, GUAM, Qoşulmama Hərəkatı Gənclər Təşkilatı, Şanxay Əməkdaşlıq Təşkilatı, Türk Dövlətləri Təşkilatı XİN-in dəvət etdiyi təşkilatlardır”.

Amma, hələlik, AŞPA-ya dəvətin göndərilməməsinin səbəbləri ilə bağlı rəsmi açıqlama yoxdur.

Bundan əvvəl bu ilin fevralında Azərbaycanda keçirilən növbədənkənar prezident seçkiləri ilə də bağlı da AŞPA-ya dəvət göndərilməmişdi.

Bu il bu qurumla Azərbaycan arasında müəyyən gərginlik də yaşanıb. AŞPA-nın yanvar sessiyasında Azərbaycan nümayəndə heyətinin səsvermə hüququ tanınmayıb.

Buna səbəb kimi əməkdaşlıqda problemlərin yaşanması və Azərbaycanın insan hüquqları ilə bağlı üzərinə götürdüyü öhdəliklərə əməl etməməsi göstərilb.

Azərbaycan da iradları qəbul etməyərək, buna cavab olaraq qurumda fəaliyyətini dayandırdığını açıqlayıb.

Buna da bax:

Əliyev ABŞ prezidentlərinə hansı prizmadan baxır

Xatırlatma

Azərbaycanda sentyabrın 1-nə növbədənkənar parlament seçkiləri təyin olunub. Halbuki seçkilərin bu ilin noyabrında keçiriləcəyi gözlənirdi.

Hakim Yeni Azərbaycan Partiyası (YAP) həmin ay ölkədə BMT-nin iqlim konfransını (COP29) səbəb göstərərək parlamentin vaxtından əvvəl buraxılması təşəbbüsü ilə çıxış edib. Təşəbbüs parlamentdə qəbul edilib.

Bundan beş il əvvəl də YAP parlamentin özünü buraxması və erkən parlament seçkilərinin keçirilməsi təşəbbüsünü irəli sürmüşdü. Onda partiya bunu prezidentin apardığı islahatlarla ayaqlaşmaq istəyi ilə izah etmişdi.

Nəticədə parlament seçkiləri vaxtından altı ay əvvəl baş tutmuşdu. Sonradan əvvəlki tərkibin əksəriyyətinin yenidən parlamentə düşməsi bir çoxlarının tənqidinə səbəb olmuşdu.

Müxalifət partiyaları isə bəyan etmişdilər ki, hakimiyyət seçkiləri önə çəkməklə onu tez-tələsik saxtalaşdırmaq məqsədi güdür.

Hakimiyyət rəsmiləri isə ölkədə seçkilərin xalqın iradəsini ifadə etdiyini vurğulayırlar.

Yeni rəy sorğuları ABŞ-nin vitse-prezidenti, 5 noyabr prezident seçkisində demokratların potensial namizədi Kamala Harrisin respublikaçı rəqibi Donald Trampla (Donald Trump) aralarındakı fərqi azaltdığını göstərir.

"Reuters" yazır ki, 81 yaşlı prezident Co Bayden (Joe Biden) seçki yarışından çəkiləndən Harris onun varisi kimi dərhal kampaniyaya başlayıb və bununla da durğun seçki marafonu silkələnib

İyulun 25-də Hyustonda Amerika Müəllimlər Federasiyası qarşısındakı çıxışında 59 yaşlı Harris iqtisadi siyasət, işçi hüquqlarından, əlçatan səhiyyə və uşaq təminatı planlarından danışıb. O, respublikaçıları məktəblərdə silahlı insidentlər fonunda silahlara məhdudiyyətləri önlədiyinə görə tənqid edib.

Bayden iyulun 21-də seçki yarışından çəkildiyini açıqlayıb. "Reuters/Ipsos" sorğusu daxil olmaqla o vaxtdan bəri keçirilən sorğuların bəziləri Harrisin, digərləri Trampın mövqeyinin yaxınlaşdığını, təxminən bərabərləşdiyini göstərir. Bu isə üç ay yarımlıq seçki marafonunda sərt mübarizənin aparılacağını göstərir.

İyulun 25-də dərc olunmuş "The New York Times/Siena College" sorğusuna görə, qeydiyyata alınmış seçicilər arasında Tramp 48, Harris 46 faiz səs yığıb. İyulun əvvəlində Tramp-Bayden nisbəti 49-41 faiz idi. Bayden iyunun sonunda Trampla debatda uğursuz performans göstərmişdi. Ondan sonra demokratlardan onun seçkidən çəkilməsi çağırışları güclənib.

Tərəddüdlü ştatlar

Bu sorğular amerikalıların siyasi namizədlərə dəstəyinin vacib göstəricisi sayılır. Ancaq bir sıra ştatlarda rəqabət güclü olur, seçkidə kimin qalib gəldiyinə qərar verən ABŞ Seçkiçilər Kollegiyasında balansı dəyişə bilir.

"Emerson College/The Hill"in dərc etdiyi sorğu isə Harrisin beş kritik ştatda belə Trampla arasındakı fərqi azaltdığını üzə çıxarıb. Söhbət Arizona, Corciya, Miçiqan, Pensilvaniya və Viskonsin ştatlarından gedir.

Ümumilikdə isə rəy sorğuları 78 yaşlı Trampın cüzi fərqlə Harrisdən önə çıxdığını ortaya qoyub.

Sentyabrın 10-na Trampla Bayden arasında növbəti debat planlaşdırılırdı. Harris həmin gün Trampla debata çıxmağa hazır olduğunu deyib. Amma Trampın seçki qərargahı iyulun 25-də bildirib ki, demokratlar namizədlərinin adını rəsmən elan etməyincə debatın detalları yekunlaşdırıla bilməz.

Demokratların qurultayı avqustda keçirilməlidir.

Rusiyada Dövlət Dumasının üzvü Aleksandr Xinşteyn iyulun 25-də deyib ki, gələn həftənin sonunadək Rusiyada YouTube videolarının yüklənmə sürəti 70 faiz azaldılacaq. Deputat Telegram-da süni azaldılmanı "məcburi addım" adlandırıb, bu sosial platformanın "qanunu pozması və cəzasız qalması" ilə əlaqələndirib. Onun sözlərinə görə, bu tədbir yalnız videohostinqin desktop versiyasına aid olacaq, mobil versiyaya toxunmayacaq.

Xinşteyn YouTube-u anti-Rusiya hostinq siyasəti aparmaqda, mövqeyi Qərbin baxışından fərqlənən ictimai xadimlərin kanallarını silməkdə ittiham edib.

Dövlət Dumasının deputatı Rusiyada YouTube videopaylaşım platformasının sürətinin azaldılmasında Moskvanın iştirakını açıq şəkildə təsdiqləyən ilk rəsmi şəxsdir. Daha öncə problemlərin texniki xarakterli olduğu deyilirdi. Bu versiyanı Kremlin sözçüsü Dmitri Peskov da irəli sürmüşdü.

İyulun əvvəlində YouTube Rusiyanın bir sıra müğənni və aktyorlarının kanallarını Ukraynadakı müharibəyə verdikləri aktiv dəstəyə görə bloklayıb. Onların sırasında Şaman, Qriqori Leps, Polina Qaqarina, Oleq Qazamnov, Yuliya Çiçerina vardı. Bloklanma ABŞ və Aİ-nin 14-cü sanksiya paketi ilə bağlı atılan məhdudlaşdırıcı tədbirlər çərçivəsində tətbiq edilib.

Rusiya ərazisində YouTube-un işində problemlərlə bağlı ilk dəfə iyulun 11-də "Rostelekom" şirkəti məlumat yayıb.

"Meduza"nın telekommunikasiya sahəsində mənbəyi isə hakimiyyətin artıq videopaylaşım platformasının işini məhdudlaşdırmağa başlaması ehtimalını irəli sürmüşdü.

Qazeta.ru prezident administrasiyasına yaxın mənbəyə istinadla yazırdı ki, sentyabrda Rusiyada YouTube bloklanacaq, iyul-avqustda "müəyyən deqradasiya olacaq, ayrı-ayrı regionlarda YouTube-un işi pisləşəcək".

Rusiya 2022-ci il fevralın sonunda Ukraynaya qarşı genişmiqyaslı müdaxiləyə başlayandan sonra ölkədə bir sıra sosial şəbəkələrə və populyar saytlara çıxış məhdudlaşdırılıb. Ancaq YouTube hələlik bloklanmayıb, bir ehtimal bu videohostinqə Rusiyada adekvat alternativin olmamasıdır.

İyulun 25-də ABŞ prezidenti Co Bayden (Joe Biden) Ağ evdə İsrailin baş naziri Benyamin Netanyahu ilə görüşüb. ABŞ administrasiya rəsmilərinin dediyinə görə, görüşün əsas mövzusu Qəzzada atəşkəslə bağlı razılaşma, ABŞ və Aİ-nin terrorçu kimi tanıdığı HƏMAS radikal qruplaşmasının girovları azad etməsi barədə olub.

Netanyahu Baydenə İsrail dövlətinə "50 illik" dəstəyinə görə təşəkkür edib. İlk dəfə 1972-ci ildə Senata seçilən Bayden 50 ildən çoxdur siyasətdədir. O, noyabrın 5-də keçiriləcək prezident seçkisində Demokratlar Partiyasından namizəd olmaqdan imtina edərək vitse-prezident Kamala Harrisi dəstəkləyib.

Netanyahuya müraciət edən ABŞ prezidenti deyib ki, onlar çox məsələni müzakirə etməlidirlər. Ağ evin təmsilçisi Con Körbi (John Kirby) daha sonra bildirib ki, görüşdə prezident bir daha Qəzza sektorunda atəşkəsin tezliklə, azından altı həftəliyə əldə olunmasının vacibliyini qeyd edib.

Harris daha qəti danışıb

Baydenlə Netanyahu HƏMAS-ın girov kimi saxladığı, ABŞ və İsrail vətəndaşlığı olan şəxslərin ailələri ilə də görüşüblər.

ABŞ-nin vitse-prezidenti Kamala Harris isə Netanyahu ilə görüşündə onu HƏMAS-la tezliklə atəşkəs sazişi əldə etməyə çağırıb. Onun sözlərinə görə, Netanyahu ilə "səmimi və konstruktiv" danışıq aparıb, İsrailin özünümüdafiə hüququnu vurğulamaqla yanaşı, Qəzzada doqquz aydır gedən müharibədə yüksək ölü sayı, ağır humanitar vəziyyətlə bağlı dərin narahatlığını bildirib.

Demokratlar Partiyasından prezidentliyə mümkün namizəd Harris prezident Co Baydenin Qəzzada qəddar müharibəyə son qoymağın vaxtının çatması ilə bağlı çoxdankı mesajı bir də dilə gətirib. AP Harrisin bu mesajı daha qətiyyətlə verdiyini yazır. Harris HƏMAS-ın qəddarlığını da pisləyib.

Netanyahunun Konqresdəki çıxışı

Bir gün öncə isə Netanyahu Konqresdəki çıxışında Qəzzadakı müharibəni müdafiə edib, HƏMAS-a qarşı "qətiyyətli qələbə" çalacaqlarını söyləyib, atəşkəs danışıqlarına nisbətən az toxunub. Netanyahu İranı Yaxın Şərqdə, bütün dünyada təhlükəsizliyə başlıca hədə adlandırıb. O, Birləşmiş Ştatları İsraillə birlikdə İran təhdidinə qarşı hərbi alyans yaratmağa çağırıb. Netanyahu həmçinin Vaşinqtonu İsrailə hərbi yardımı gücləndirməyə səsləyib.

Oktyabrın 7-də HƏMAS İsrailə hücum edərək 1200 nəfəri qətlə yetirib, 250 nəfəri girov götürüb. Girovlardan bəziləri sonradan azad olunub, bəziləri vəfat edib.

Qəzzadakı əməliyyatlarda isə azı 35 min fələstinlinin öldürüldüyü bildirilir.

Vaşinqtonda Netanyahunun səfərinə etiraz aksiyası keçirilib. Kapitoli binasının ətrafına yığışanlar Fələstini müdafiə, İsraili Qəzzada dinc əhalini öldürməkdə ittiham ediblər. Konqresin onlarla üzvü isə Netanyahunun çıxışı zamanı etiraz əlaməti olaraq zalda iştirak etməyiblər.

Eyni vaxtda Vaşinqtonda İsrail tərəfdarlarının da nümayişləri keçirilib. Onlar Netanyahu hökumətini girovların azad olunmasından ötrü yetərincə səy göstərməməkdə ittiham ediblər.

Ukrayna şirkətinin hazırladığı "mSpy" tətbiqini minlərlə rusiyalı istifadə edib. Əslində bu tətbiq mobil cihazlar və kompüterlərdə uşaqlara valideyn nəzarəti üçün yaradılıb, ancaq bəlli olub ki, bir çoxları onu gizlicə həyat yoldaşlarının telefonlarına yerləşdiriblər.

2024-cü ilin iyununda "mSpy" dəstək xidmətinin databazası internetə sızıb. Databazada yüz minlərlə elektron poçt ünvanı, telefon nömrələri, digər şəxsi məlumatlar vardı.

Rusca yazılmış azı 2 min 500 dəstək xahişində istifadəçilər ya tətbiqin silinməsini istəyirlər, ya da xəyanətdən şübhələndiklərini dilə gətirirlər.

AzadlıqRadiosunun "Sistema" rusdilli araşdırma layihəsi Rusiyanın hüquq-mühafizə orqanlarının "mSpy"dan istifadə etmədiyini üzə çıxarıb. Bircə yerdə Rusiya hökumətinin adı keçir. Başqırdıstanda kənd kitabxanasından göndərilən e-mail-də xidmətin keyfiyyətindən şikayət, hüquqi addım atılacağı barədə təhdid yer alır.

"mSpy" çex şirkətinə mənsub olduğunu bildirsə də, sızmada onun arxasında Ukrayna şirkətinin durduğu bəlli olur. Həmin şirkətin "Brainstack_" olduğu müəyyənləşib. Şirkət özü bunu təkzib edib, "Ukrayna ordusuna dəstək verən Ukrayna biznesinə qarşı informasiya hücumu" olduğunu iddia edib.

Azərbaycan Mərkəzi Bankı (AMB) İdarə Heyətinin qərarı ilə "Naxçıvanbank" ASC-nin lisenziyası ləğv edilib.

Bu barədə məlumatı bu gün, iyulun 25-də Mərkəzi Bank yayıb.

Məlumata görə, "Naxçıvanbank" ASC-nin müraciəti əsasında onun lisenziyası ləğv edilib, bunun əvəzində lisenziya bankın bazasında yaradılmış "E-Kredit" MMC bank olmayan kredit təşkilatına (BOKT) verilib: "Cari ilin ötən dövrünün maliyyə hesabatlarına əsasən, "Naxçıvanbank" ASC-nin maliyyə göstəriciləri qənaətbəxş olub, likvid aktivləri kreditor öhdəliklərini dəfələrlə üstələyib".

Açıqlamaya görə, yenidən təşkil prosesi çərçivəsində onun öz əmanətçiləri və digər kreditorları qarşısında öhdəliklərinin yerinə yetirilməsi planı təsdiq edilərək icrasına başlanıb: "Bu çərçivədə hesablarında olan vəsaitlərin əldə edilməsi üçün müraciət etməyən fiziki və hüquqi şəxslərin hesabları üzrə qalıqlar (342 min 858.16 manat) Mərkəzi Bankda açılmış xüsusi hesaba köçürülüb".

Hazırda Azərbaycanda 23 bank var. Son 10-15 ildə ölkədə 20-dən çox bankın lisenziyası müxtəlif səbəblərdən ləğv edilib. Bu daha çox onların öz öhdəliklərini yerinə yetirə bilməmələri ilə izah edilib. Onların elə 10-dan çoxunun bağlanması dünyada neftin qiymətinin kəskin düşməsi və 2015-ci ildə ölkədə baş verən iki devalvasiyadan sonraya təsadüf edib.

Həmin banklardakı sığortalanan əmanətlər, əsasən, qaytarılsa da, qorunmayan əmanətlərlə bağlı şikayətlər hələ də qalmaqdadır.

Rusiyanın qərbi Kaluqa vilayətində hərbi Mi-28 vertolyotu qəza edib. Müdafiə Nazirliyi ekipaj üzvlərinin həlak olduğunu bildirir. Vertolyotda neçə nəfərin olduğu deyilməsə də, Mi-28 ekipajı adətən iki nəfərdən ibarət olur.

Nazirlik qəzanın ilkin səbəbi kimi texniki nasazlığı göstərib. Vertolyotun planlaşdırılmış uçuş həyata keçirdiyi qeyd olunur.

Region qubernatoru Vladislav Şapşa Telegram-da yazıb ki, hadisə yerində xilasedicilər işləyir.

Vertolyotun Kaluqa ilə Bryansk vilayətlərinin sərhədindəki Jizdrinsk rayonunda əhali yaşamayan, meşə ərazisinə düşdüyü, həmin yerdə dağıntıya səbəb olmadığı bildirilir.

Mi-28 zərbə vertolyotu zirehli texnikanın, hava hədəflərinin, düşmənin canlı qüvvəsinin axtarışı və məhvi üçün nəzərdə tutulub. O, həmçinin ərazilərdə keşik çəkmək və kəşfiyyat aparmaq xüsusiyyətinə də malikdir.

2023-cü il mayın 12-də Rusiyanın Ukraynadan ilhaq etdiyi Krımda Mi-28 vertolyotu qəza etmiş, hər iki pilot həlak olmuşdu. Onda Rusiya Müdafiə Nazirliyi aviaqəzanın səbəbi kimi texniki nasazlığı göstərmişdi.

Türkiyə daxili işlər naziri Ali Yerlikaya iyulun 24-də deyib ki, Türkiyə polisi Moskvada az əvvəl avtomobilin partladılmasında şübhəli bilinən rusiyalını saxlayıb.

Yerlikayanın verdiyi məlumata görə saxlanmış şəxs – Rusiya vətəndaşı Yevgeni Serebryakov Moskvada terrorçu akt törədərək avtomobili partlatmaqda şübhəli bilinir.

Nazir X platformasında yazır ki, Serebryakov Moskvadan təyyarə ilə gəlib və Türkiyə polisi tərəfindən Muğla vilayətində saxlanıb.

Yerlikayanın dərc etdiyi videoda Türkiyə polisinin bir nəfəri ağ mikroavtobusdan düşürdüyü və qollarını qandalladığı görünür.

***

Bundan əvvəl verilən xəbərlərdə deyilirdi ki, Moskvanın şimalında avtomobilə yerləşdirilmiş qurğunun partladılması nəticəsində iki nəfər xəsarət alıb.

Rusiya Daxili İşlər Nazirliyinin (DİN) sözçüsü İrina Volk deyib ki, bir kişi və bir qadın park edilmiş "Toyota Land Cruiser" avtomobilinə minəndə partlayış baş verib.

Volk həmin şəxslərin xəstəxanaya yerləşdirildiyini, cinayət işi açıldığını bildirib.

Rusiya təhlükəsizlik xidmətləri ilə əlaqələndirilən BAZA Telegram kanalının yazdığına görə, qurbanlardan birinin Rusiya Baş Kəşfiyyat İdarəsinin (QRU) zabiti olduğu güman edilir.

"Astra" Telegram kanalı ordu radiomərkəzinin rəis müavini Andrey Torqaşov və arvadının avtomobilinin partladıldığını yazır.

Daha beş park edilmiş avtomobilə ziyan dəyib.

Məlumata görə, DİN-də mümkün sui-qəsdin Torqaşovun peşəkar fəaliyyəti ilə əlaqəli ola biləcəyini ehtimal edirlər.

"Kommersant"ın yazdığına görə, partlayışla əlaqədar adam öldürməyə cəhd maddəsi ilə cinayət işi açılıb, ancaq sonradan maddəni terakta dəyişə bilərlər.

Torqaşovun həyat yoldaşı Maya "360" telekanalına deyib ki, onun ərinə heç nə olmayıb, avtomobildə başqası olub.

İyulun 24-də Nizami rayon Məhkəməsi keçmiş diplomat Emin İbrahimov barəsində 4 aylıq həbs-qətimkan tədbirinin seçilməsi ilə bağlı qərar qəbul edib.

Bununla da məhkəmə istintaq orqanı olan Nizami rayon Polis İdarəsinin vəsatətini təmin edib.

Məhkəmə qərarına etiraz edən E.İbrahimov aclıq aksiyasına başladığını bildirib.

Müdafiə tərəfi məhkəmə qərarından şikayət verəcəyini qeyd edib.

+++

Keçmiş diplomat Emin İbrahimova Cinayət Məcəlləsinin 126.2.4 (xuliqanlıq niyyəti ilə sağlamlığa qəsdən ağız zərər vurmaq) və 221.-cı (xuliqanlıq) maddələri ilə ittiham elan edilib.

Bu barədə vəkil Aqil Layıc bu gün, iyulun 24-də məlumat verib.

Vəkilin sözlərinə görə, E.İbrahimov özünü təqsirli bilmir: "Özü qeyd edir ki, onu izləyiblər və bu qeyd olunan cinayət qondarmadır, onun tənqidi mövqeyi ilə bağlıdır".

Vəkilin açıqlamasına, hələlik, Daxili İşlər Nazirliyindən münasibət almaq mümkün olmayıb.

+++

23 iyul

Keçmiş diplomat, ictimai fəal Emin İbrahimov iyulun 22-də saxlanıb. Onun yaxınlarının bildirdiyinə görə, axşam saatlarında E.İbrahimov zəng edərək Nizami polis İdarəsində olduğunu deyib: "Dedi ki, onu saxlayıblar. Guya adam bıçaqlayıb. Amma özü bunun olmadığını və günahsız olduğunu söylədi".

Daxili İşlər Nazirliyinin (DİN) mətbuat xidmətindən də E.İbrahimovun saxlanması ilə bağlı məlumatı təsdiqləyiblər. Xidmətdən "Turan"a bildirilib ki, E.İbrahimov ilə bir vətəndaş arasında şəxsi zəmində mübahisə yaranıb: "Nəticədə Emin İbrahimov vətəndaşa bıçaqla xəsarət yetirib. Emin İbrahimov saxlanılıb. Bıçaq xəsarəti yetirdiyi şəxs xəstəxanaya yerləşdirilib. Araşdırma aparılır".

Emin İbrahimov: "Quramadır"

Vəkil Aqil Layıc bildirib ki, E.İbrahimov Cinayət Məcəlləsinin 126.1-ci (Qəsdən sağlamlığa ağır zərər vurma) maddəsi ilə şübhəli şəxs qismində saxlanıb.

Vəkil əlavə edib ki, E.İbrahimovun sözlərinə görə, baş vermiş hadisə quramadır: "Emin bəy deyir ki, axşam saatlarında Bakıda evindən çıxanda tanımadığı bir şəxs ona hücum edib, dərhal da mülki geyimli şəxslər yaxınlaşaraq onu polis bölməsinə aparıb. Emin İbrahimovun deməsinə görə, Nizami rayon 24-cü polis bölməsində ondan telefon parolunu tələb ediblər, imtina edəndə isə elektroşok veriblər".

Hələlik, bu deyilənlərə DİN-dən münasibət almaq mümkün olmayıb.

E.İbrahimov Azərbaycanın Birləşmiş Ştatlardakı səfirliyində və başqa qurumlarda çalışıb.

O, ötən il, sentyabrın 20-də də saxlanmışdı. E.İbrahimov onda "ziyanlı" informasiya yaymaqda ittiham olunaraq 30 sutkalıq həbs olunmuşdu. Yaxınları isə onun həbsini Rusiya əleyhinə statuslar yazması ilə əlaqələndirmişdilər.

İyulun 22-si dünya boyunca qeydiyyatların aparıldığı dövrdə, yəni 1940-cı ildən bəri ən isti gün olub.

Avropa İttifaqının Copernicus İqlim Dəyişikliyi Xidmətinin məlumatına görə həmin gün bütün Yer səthi boyunca temperatur 17.15 dərəcəyə çatıb.

Xidmət bundan əvvəl ən isti günün 21 iyul olduğunu bildirmişdi. Həmin gün orta qlobal temperatur 17.09 dərəcə olmuşdu.

Son günlərdə rekord istilər Yaponiya, İndoneziya və Çinin şəhərlərində qeydə alınıb. Antarktida, Afrikanın bir neçə rayonu, ABŞ və Kanadada da anomal istilər müşahidə olunur.

Fars körfəzi ölkələrində rütubəti də nəzərə alan istilik indeksi 60 dərəcəni keçib.

Avropanın bəzi hissələrində temperatur 45 dərəcəyə çatıb.

***

Avropa İttifaqının Copernicus İqlim Dəyişikliyi Xidmətinin məlumatına görə ötən bazar günü, iyulun 21-də indiyədək qlobal miqyasda qeydə alınmış ən isti gün olub.

Həmin gün Yer səthi üzrə orta temperatur müsbət 17.09 dərəcəyə çatıb. Bu, ötən il iyulun 17-də qeydə alınmış 17.08 dərəcədən azacıq çoxdur.

Ötən həftə isti hava dalğaları Birləşmiş Ştatların, Avropa və Rusiyanın böyük ərazilərinə yayılıb.

Copernicus xidməti Reuters agentliyinə bildirib ki, iyulun 21-də, belə görünür, ötən ilin orta temperatur rekordu aşılıb.

Xidmət Yer üzrə temperatur qeydlərini 1940-cı illərdən aparır.

Buna da bax:

Türkmənistanda qızmar yay günlərində içməli su qıtlığı var

Bəzi alimlər 2024-dən yeni rekord gözləyirlər

Bu da xəbər verilir ki, ötən il, iyulun 3-dən 6-dək, dalbadal dörd gün ərzində rekord istilik qeydə alınıb.

Alimlər bunu mədən yanacağından istifadə nəticəsində Şimal yarımkürəsində baş verən iqlim dəyişikliyi və ekstremal istilərlə izah edirlər.

2023-ci ilin iyunundan 13 ay müddətində keçən dövr qeydiyyat aparılandan bəri əvvəlki illərlə müqayisədə planetin ən isti dövrü sayılır.

Bəzi alimlərin təxminlərinə görə 2024-cü il ən isti il kimi 2023-cü ilin rekordunu təzələyə bilər.

Buna səbəb olaraq iqlim dəyişikliyi və apreldə başa çatmış El Nino adlı təbii hava fenomeni göstərilir.

Almaniya hökuməti iyulun 24-də bildirib ki, Hamburqda mənzillənən, İran rəhbərliyinin ideologiyasını yaymaqda, Livanın "Hizbullah" silahlı qruplaşmasını dəstəkləməkdə ittiham olunan təşkilatı qadağan edib. Polisin ölkə boyunca 53 yerdə reydlər keçirdiyi xəbər verilir.

Qadağan olunan təşkilatlar Hamburq İslam Mərkəzi (IZH) və Almaniyada daha beş altqurumdur. Noyabrda həmin təşkilatlarda axtarışlar aparılmışdı.

Daxili işlər naziri Nensi Fezer deyib ki, təhqiqat zamanı yığılmış sübut-dəlil "ciddi şübhələri o dərəcədə təsdiqlədi ki, bu gün qadağanı elan etdik".

Almaniyaya "islam inqilabı" gətirmək istəyir

"IZH Almaniyada islamçı-ekstremist, totalitar ideologiyanı yayır, özü və altqurumları isə "Hizbullah" terrorçularına dəstək verir, aqressiv antisemitizmi təbliğ edir", - Fezer bəyanatında vurğulayıb.

Nazirlik IZH-in "İranın ali dini liderinin birbaşa təmsilçisi" olaraq islam inqilabının ideologiyasını aqressiv və silahlı yolla yaydığını, Almaniya Federativ Respublikasına belə bir inqilab gətirmək istədiyini bildirir.

1962-ci ildə təsis olunmuş təşkilatın üzvlərinin və tərəfdarlarının sayına dair etibarlı rəqəmlər yoxdur. İllərdir onu qadağan etməklə bağlı çağırışlar səslənir.

IZH ötən payız bildirmişdi ki, "zorakılıq və ekstremizmin istənilən formasını pisləyir, daim sülh, dözümlülük, dinlərarası dialoqu təşviq edib".

Dörd şiə məscidi də qapadılır

Nazirlik bu qadağadan dolayı Almaniyada dörd şiə məscidinin də qapadılacağını bəyan edib. IZH-in aktivləri də müsadirə olunur.

"Hizbullah" Almaniyada qadağan edilib. İranın dəstəklədiyi bu qruplaşma və İsrail ötən ilin oktyabrda İsrail-HƏMAS müharibəsindən bəri, demək olar, hər gün atışır.

Ötən ilin oktyabrında HƏMAS İsrailə hücum edərək 250 nəfəri girov götürüb, min 200-dən çox ölən olub. Girovların bir qismi sonradan azad olunub, bəziləri vəfat edib.

İsrailin bu hücumdan sonra Qəzzaya endirdiyi zərbələrdən isə azı 38 min nəfərin həlak olduğu xəbər verilir.

İyulun 23-də Dövlət Duması Rusiyada miqrantlara nəzarəti sərtləşdirən qanun layihələri paketini qəbul edib. Polisə əcnəbiləri ölkədən çıxarmaq qərarı vermək icazəsi verilib. Miqrantlar üçün onların hüquqlarını kəskin məhdudlaşdıran xüsusi "deportasiya rejimi" tətbiq olunur.

Yaşayış izni, yaxud viza olmadan ölkədə qalma müddəti 180 gündən 90 günə salınıb.

Bu qanun layihələri qəbul olunanadək ölkədən çıxarılma barədə yalnız məhkəmələr və sərhəd xidməti qərar verə bilərdi. Rusiyada hüquqi əsaslar olmadan qalan, yaxud cinayətlər törətməkdə təqsirləndirilən əcnəbilər üçün xüsusi hüquqi rejim tətbiq olunur.

"Deportasiya rejimi"ndə olan əcnəbilərin bank hesabları və biznes açması, avtomobil idarə etməsi, nikah bağlaması, digər regiona köçməsi qadağan olunacaq. Polis onların yaşayış yerinə ordersiz gedə bilər. Məhkəmənin sanksiyası olmadan onları texniki nəzarət qurğuları vasitəsilə izləməyə icazə verilir.

Xüsusi rejim miqrantları hüquqsuz edəcək

Polis əməkdaşları bu şəxslər barəsində hətta kommersiya sirri sayılan informasiyanı, bank, vergi məlumatlarını istəyə bilər.

Hüquq müdafiəçilərinin fikrincə, bu rejim miqrantları Rusiya ərazisində hüquqsuz edəcək.

Qanun layihələri Dövlət Dumasına "Crocus City Hall" mərkəzinə hücumdan sonra təqdim olunub. Həmin hücumda 145 nəfər həlak olub, azı 500 nəfər yaralanıb. Hadisəyə görə Orta Asiya ölkələrindən bir neçə nəfər ittiham olunur.

Bu hücumun ardınca Rusiyada hakimiyyətin miqrantlara qarşı ritorikası kəskin dəyişib. Orta Asiya ölkələri vətəndaşlarına Rusiyaya getməmək tövsiyə olunur.

Dumanın spikeri Vyaçeslav Volodin deyib ki, hazırda deputatlar 25 miqrasiya layihəsinə baxır.

Azərbaycan Xalq Cəbhəsi Partiyasının (AXCP) üzvü, iki ildən çoxdur həbsdə olan Razi Alışova 5 il 6 ay həbs cəzası kəsilib. İyulun 22-də Gəncə Ağır Cinayətlər Məhkəməsində ona hökm oxunub. R.Alışov satış məqsədilə narkotik əldə etməkdə və Gəncə sakini Vüqar Cəfərovla əlbirlikdə suçlanır. Eyni hökmlə V.Cəfərova da 6 il 6 ay həbs cəzası verilib.

R.Alışov narkotik satışı ittihamını qəbul etmir.

Psixi xəstəlikdən əziyyət çəkdiyi bildirilən V.Cəfərov əvvəllər xəstəxanada müalicə alıb.

R.Alışovun yaxınları AzadlıqRadiosuna hökmdən apellyasiya şikayəti verəcəklərini bildiriblər.

R.Alışovdan bir neçə ay öncə AXCP-nin Gəncə şöbəsinin başqa bir fəalı, şahmat məşqçisi Şahin Hacıyev də narkotik ittihamı ilə həbs olunmuş, ona 6 il həbs cəzası kəsilmişdi.

Ş.Hacıyev təqsirsiz olduğunu, Facebook hesabındakı paylaşımlarına görə şərləndiyini bildirib.

Xatırlatma

Hazırda AXCP-nin 10 nəfərə yaxın üzvü həbsdədir.

Son illərdə onlarla ictimai-siyasi fəal narkotik ittihamı ilə həbs edilib. Onlar ittihamı qəbul etmir, hökumətin ünvanına səsləndirdikləri tənqidlərə, sosial mediadakı paylaşımlara görə şərlənərək cəzalandırıldıqlarını deyirlər. Üstəlik, narkotiki ciblərinə polislərin atdığını, işgəncə altında etiraf ifadəsi verməyə məcbur qaldıqlarını vurğulayırlar.

Daxili İşlər Nazirliyi fəalların narkotiklə şərlənməsi, işgəncəyə məruz qalmaları haqda dediklərini təkzib edir. Nazirliyin mətbuat xidməti iddia edir ki, onlar konkret faktlar əsasında saxlanılıblar.

Rusiyaya miqrant axını son 10 ildə ən aşağı həddə düşüb. AzadlıqRadiosunun rus xidməti bunu 2008-ci il böhranı, 2014-cü ildə Krımın ilhaqı və COVID-19 pandemiyasından bəri dördüncü azalma dalğası adlandırır.

Rusiya statistika orqanının məlumatına görə, 2023-cü ildə ölkəyə 560 min nəfər gəlib. Bu isə Ukraynada müharibə başlayan 2022-ci ildəkindən 23 faiz azdır: onda Rusiyaya 730 min nəfər gəlmişdi.

Rusiyaya gələnlərin 1/3-i Tacikistandan, 10 faizi Qırğızıstandan, 9 faizi Ukraynadan, Ermənistan və Qazaxıstandan, 4 faizi isə Özbəkistandandır. Belarus, Çin, Türkmənistan, Hindistan və digər ölkələrdən gələn miqrantlar da var.

2023-cü ildə Rusiyaya gələnlərin 55 faizi kişilər, 45 faizi qadınlar olub. Onların əksəriyyəti (76 faiz) əmək qabiliyyəti yaşında gəlib. Miqrantların 11 faizi yaşlılar, 13 faizi isə yaşı 16-dan aşağı olanlardır. Ancaq miqrantların cəmi 1/3-i işləmək məqsədilə gəldiyini bildirib.

Miqrantların çoxunun Moskva və Tümen vilayətlərinə, həmçinin Xantı-Mansi muxtar dairəsinə gəldiyi açıqlanıb, ümumi miqrant sayının 57 faizi bu ərazilərin payına düşür.

Bundan öncə Tomsk vilayətində miqrantların 20 sahədə, o cümlədən taksi, ticarət, ərzaq təchizatı, təhsil, idman, mühafizə, mehmanxana, personal seçimi sahələrində işləməsi qadağan edilib.

Miqrantlara qadağalar

"Agentstvo"nun hesablamasına görə, Rusiya regionlarının 1/3-də, o cümlədən Ukraynadan ilhaq olunmuş Krımda miqrantların işləməsinə məhdudiyyətlər tətbiq edilib.

2023-cü ilin oktyabrında Dövlət Dumasına təqdim olunmuş qanun layihəsində xarici vətəndaşların məktəblərdə, əczaçılıq sahəsində, dövlət tibb ocaqlarında, taksi və yük daşımalarında işləməsinin yasaqlanması təklif olunur.

"Crocus City Hall"da teraktın Tacikistan vətəndaşları tərəfindən törədilməsi haqda rəsmi versiya yayılandan sonra Rusiyada miqrantlara ksenofob münasibət kəskinləşib. Bəzi regionlarda hüquq-mühafizə orqanları əcnəbi işçilərin yaşayış və iş yerlərində reydlər keçiriblər. Bəzi hallarda miqrantları hərbi komissarlıqlarda qeydiyyata salıblar.

Moskva əməkçi miqrantları ölkədən çıxmağa vadar etməkdən ötrü onları Ukraynadakı müharibəyə göndərir. Bunu Peterburqda beynəlxalq hüquq forumunda İstintaq Komitəsinin sədri Aleksandr Bastrıkin söyləyib. Dediyinə görə, Rusiya vətəndaşlığı ala bilmiş 10 minə yaxın miqrant orduya cəlb olunub.

2024-cü ilin əvvəlindən DİN Rusiyadan azı 65 min əcnəbini çıxarıb, 120 min miqrantın ölkəyə girişini önləyib.

İyulun 22-də Azərbaycan milli mətbuatının 149 yaşı tamam olur. Builki mətbuat günü ölkədə ən çox jurnalistin həbsdə olması ilə yadda qalır.

Ötən ilin noyabrından bəri 10-dan çox jurnalist və media işçisi valyuta qaçaqmalçılığı ittihamı ilə saxlanılıb. Amma onlar ittihamları qəbul etmir, həbslərini peşə fəaliyyətləri ilə əlaqələndirirlər. Hakimiyyət təmsilçiləri ölkədə heç bir jurnalistin məhz işinə görə həbs olunmadığını deyir. Ancaq saxlanan jurnalistlər və media işçiləri, əsasən, hakimiyyətdə korrupsiyanı ifşa edən araşdırmaları ilə tanınan AbzasMedia, gündəlik bir neçə saat canlı proqramları ilə cəmiyyətə ölkə gündəmi ilə bağlı alternativ fikirləri çatdıran ToplumTV-nin əməkdaşlarıdır.

Yerli müstəqil jurnalistlər, beynəlxalq media qurumları hakimiyyəti jurnalistlərə qarşı qorxutma taktikasını dayandırmağa çağırır.

ABŞ səfirliyindən çağırış

"Biz Azərbaycanı beynəlxalq insan hüquqları öhdəliklərinə əməl etməyə və haqsız yerə həbs olunmuş bütün şəxsləri azadlığa buraxmağa çağırmaqda davam edirik", - Bakıdakı ABŞ səfirliyinin Azərbaycanda Milli Mətbuat Günü ilə bağlı açıqlamasında vurğulanır.

Həbsdəki jurnalistlər Şuşada yada düşmədi

Noyabrda keçiriləcək COP29 iqlim konfransı ərəfəsində bu çağırışların sayı artır. Hakimiyyət isə Milli Mətbuat Gününü Şuşada "Yalan məlumatların ifşası: Dezinformasiyaya qarşı mübarizə" mövzusunda 2-ci Qlobal Media Forumu ilə qeyd edir. Hökumətin siyasi kursunu dəstəkləyən yerli media təmsilçilərinin, xarici qonaqların qatıldığı tədbirdə ölkə başçısına müstəqil mediaya basqılarla bağlı sual verilməyib. Əvəzində "Reuters" və "Politico" kimi nəşrlər prezident Əliyevin Forumdakı çıxışında Fransanın müstəmləkə altında saxladığı ərazilərlə bağlı fikirlərinə yer verib.

Azərbaycanda son illər müstəqil mediaya təzyiqlər artıb. 2014-cü ildə ABŞ Konqresinin maliyyələşdirdiyi AzadlıqRadiosunun ofisi möhürlənib. 2017-ci ildə bir sıra saytlara Azərbaycandan giriş məhdudlaşdırılıb. Onların arasında AzadliqRadiosu, MeydanTV və "Azadlıq" qəzetinin saytları da var.

Bu il iyunun 13-də Avropa İnsan Haqları Məhkəməsi (AİHM) bir neçə məzmuna görə bütün saytın blok edilməsini ifadə azadlığı hüququnun pozuntusu kimi tanıyıb.

Azərbaycan 2024-cü ildə Sərhədsiz Reportyorlar Təşkilatının mətbuat azadlığı indeksində 13 pillə geriləyərək 180 ölkə içində 164-cü olub. Ötən il 151-ci idi.

Müqayisə üçün, Ermənistan indeksdə 43-cü, Gürcüstan 103-cü pillədə yer tutub.

1875-ci il iyulun 22-də Həsən bəy Zərdabi "Əkinçi" qəzetini nəşr etdirməklə milli mətbuatın əsasını qoyub. 1877-ci ildə fəaliyyəti dayandırılan qəzetin yalnız 56 sayı işıq üzü görüb.

XX əsrin əvvəllərində Azərbaycanda "Ziya", "Kəşkül", "Şərqi-rus", "İrşad", "Molla Nəsrəddin" kimi qəzet və jurnallar "Əkinçi" ənənələrini davam etdirib.