Nobel mükafatlı rus şairi Boris Pasternakın şeirlərinin tərcüməsindən ibarət “Misranın sahibi hisslər olanda” adlı kitabdan.
Qış gecəsi
(2 variantda)
1.
Lopa-lopa bütün dünya,
Künc-bucaq qardı.
Yanırdı bir şam masada,
Bir şam yanırdı.
Mığmığalar yay gələndə
Cuman tək oda,
Çırpılırdı çəngə-çəngə
Çöldən cama qar.
Ox - çevrə şəkli aynada
Çovğun yapırdı.
Yanırdı bir şam masada
Bir şam yanırdı.
Bəyaz tavanda kölgələr
Gəzirdi az-az.
Çarpazdı ayaqlar, əllər
Qədər də çarpaz.
Düşən zaman taqqıltıyla
Başmaqlar yerə
Gözyaşı mum damlayırdı
Şamdan ətəyə.
Ağdı qarlı qaranlıqda,
Hər şey dümağdı.
Yanırdı bir şam masada,
Bir şam yanırdı.
Şamı küncdən yel çəkirdi,
Həvəs “yaz!” deyə
Xaçqanadlı mələk kimi -
Çəkirdi göyə.
Fevral boyu dayanmadan
Yağdı ki, yağdı.
Yanırdı bir şam masada,
Bir şam yanırdı.
2.
Lopa-lopa qar yağır, hər yana, hər tərəfə.
Süfrədə bir şam yanır, bir şam yanır süfrədə.
Alova cuman kimi yayda ağcaqanadlar
Çırpılır hey aynaya çöldən çəngə bəyaz qar.
Külək uşaq tək çəkir şüşədə ox və çevrə,
Süfrədə bir şam yanır, bir şam yanır süfrədə.
İşıqlanmış tavanda oynaşırlar kölgələr,
Çarpazlaşır əl-ayaq, çarpazlaşır tale də.
Tıq-tıqla cüt çəkələk sürüşür döşəməyə,
Mum damır göz yaşı tək şam altından ətəyə.
Hər şey bəyaza batır, dümağ, çal bir zülmətə,
Süfrədə bir şam yanır, bir şam yanır süfrədə.
Yel vurur küncdən şamı, həvəsin gücü artır,
Xaç qanadlı mələk tək ilham da göyə dartır.
Fevral boyu durmadan yağır, budu məsələ.
Süfrədə bir şam yanır, bir şam yanır süfrədə.
Hamlet
Küy bitdi. Çıxdım mən səhnəyə,
Qapının tirinə söykəli durdum.
Qulaq kəsilərək uzaq bir səsə
Nolacaq əsrimin taleyi duydum.
Mənə zillənibdi qaranlıq gecə
Min durbin gözünün zərrəbiniylə.
Əgər mümkündürsə, sən, Avva Otçe
Uzaq tut qədəri, məndən dəf elə.
Sevirəm sənin bu inad yazını,
Hazıram hər rolu oynamağa da.
Amma bu indiki başqa yazıdır
Bu dəfə məzur tut, məni bağışla.
Bəllidi hər kəsin hər bir addımı,
Həm də mümkün deyil sonluqdan qaçmaq.
Mən təkəm, şəbehdə boğulur hamı,
Yol adlamaq deyil ömür yaşamaq.
Eh, əgər bilsəydim mən o sıralar
Eh, əgər bilsəydim mən o sıralar,
Hələ lap əvvəldən belə olurmuş,
Qanlıymış, qatilmiş demə misralar,
Dolub boğazına səni boğurmuş.
Belə iç üzüylə bu zarafatdan
Qəti vaz keçərdim onda əlbəttə.
İndi çox keçibdi həmin o vaxtdan,
Keçmişdə qalan o ürkək həvəsdən.
Amma qocalıq da sanki Romadır:
Nə hap-gop istəyir, o aktyordan,
Nə bərkdən, ürəkdən mətn oxumağı -
Canı fəda istər gerçək, doğurdan.
Misranın sahibi hisslər olanda
O sanki meydana qara qul salır.
Qurtarır hər yapma sənət o anda,
Torpaq nəfəs alır, tale yaşanır.
Vaxt gələr, mənimçün konsert zalında
Vaxt gələr mənimçün konsert zalında
Bramsı çalarlar, ölüb gedərəm.
Yada düşər uşaqlığın dəstə halında
Gəzməkləri, çimmək, güllük, diksinərəm mən.
O rəssam qız - yuxu kimi xəfif, dikalın,
Onun hövlank, o qəzəbsiz, xoş təbəssümü -
Təbəssümü kürə kimi nəhəng və aydın -
Surətini, gülüşünü, alnını onun.
Diksinərəm, boşalaram, çalınar Brams,
Sahmanlı ev, artırmadan enən pillələr.
Ərzaq, yarma, alış-veriş düşər yadıma.
Həm o oğul, həm o qardaş, palıd və güllər.
Boyasıyla bulayırdı rəssam qız otu,
Gah cibinə, gah da yerə salıb fırçanı.
Yadımdadır rəsm dəsti, zəhər-bir qutu -
Sonu yəqin astma olan həmin “Basma”nı.
Diksinərəm, xatırlaram, çalınar Brams,
O keçilməz, inad kol-kos, o yol, o giriş.
O qaranlıq eyvan, tinglik, həmin o boş dam,
Həmin qaş-göz, həmin surət, həmin o gülüş.
Dolaram mən göz yaşıyla, üzüm nəmlənər,
Amma di gəl, ağlamadan quruyaram da.
Ətraf hamı, üzlər, dostlar, bir də ki ailəm,
O alovlu keçmiş çıxar dərin quyudan.
İntemesso çəmənində qohumlar dəstə
Əllərilə ağac kimi nəğməni qucub,
Kölgələr tək oynayırlar dörd ailə budu
Uşaqlıq tək məsum alman motivi üstə.
Nobel mükafatı
Batdım mən, qovğada heyvan kimi lap.
Hardasa adamlar, işıq, azadlıq.
Arxamca təqibin səsi, tappatap.
Çıxmağa yolum da qalmayıb artıq.
Qaranlıq bir meşə, gölün sahili,
Tir kimi yıxılmış küknar gövdəsi.
İndi bütün yollar bağlı, kəsili.
Nolacaq, qoy, olsun bundan ötəsi.
Axı, deyin, nədir o böyük səhvim,
Bəlkə qatiləm mən, bəlkə caniyəm?
Gözəl Yurdum üçün məcbur elədim
Göz yaşı axıtsın, qoy, bütün aləm.
Hətta belədirsə, əynimdə kəfən
Yenə də bilirəm o gün gələcək.
Qəzəbin, qərəzin hökmü hər yerdən
Xeyirin ruhuyla dəf ediləcək.
Maqdalina
1.
Gecə düşür, o saat
cinlərim peyda olur.
Keçmiş günahlarımın
əvəzi kimi.
Gəlib sıxırlar məni,
hey əzirlər ruhumu
Suçlu ötən günlərin
pozğun xatirələri.
Kişi istəklərinin
onda müti quluydum,
İçinə şeytan girmiş
dəlinin yekəsiydim.
Küçə idi bir vaxtlar
mənim yerim və yurdum.
Az qalıb, ola bilsin
bir neçə dəqiqə lap.
Sonra ölü bir sükut
çökəcəkdi araya.
Amma onlar ötməmiş,
halım olmamış xarab,
Öz ömrümün sonuna
çatıb dolan qab kimi,
Ömrümü sındırıram
bir saxsı gülab kimi
sənin qarşında, Ustad.
İndi görən hardaydım,
nə gözləyərdi məni,
ey, mənim Xilaskarım,
sən ey, mənim Müəllimim.
Mənə öz qollarını
Cənnət açmazdı yəqin,
Sənətimin toruna
düşən növbəti hərif-
Masa başında məni
yəqin o gözləyərdi.
Nolar, anlat ki, mənə
nədi axı, bu günah.?
Nədi ölüm, cəhənnəm,
atəş, alov, nədi ah?!
Necə oldu ki, söylə
hamının qarşısında,
O hüdudsuz qüssəmin
boy atıb arasından,
Sanki, pöhrəylə ağac
qovuşdum mən səninlə.
Sənin qədəmlərini
dizimə söykəyərək
Bəlkə qucaqlamağı
beləcə öyrənirəm
xaçın dördkünc tirini.
Dəfnə hazırlayarkən
o gözəl bədənini,
İsa, huşdan gedirəm,
itirirəm hissimi.
2.
Yır-yığış edər hamı
bayramqabağı.
Durub o tünlükdən
kənarda indi
Tasdan su tökürəm
başıaşağı,
Yuyuram mübarək
qədəmlərini.
Gəzirəm, tapmıram
başmaqlarını.
Göz yaşlarım tutur,
gözüm bağlanır.
Sanki qara pərdə
kəsir qarşımı.
Açıq saçlarımın
teli dağılır.
Ayağımı ətəyimə
dayayıb,
Qüsl edirəm onları
gözyaşımla.
Boynumdakı muncuqlarla
sarıyıb,
Əba kimi bürüyürəm
saçımla.
İndi elə aydındır ki,
gələcək,
Sanki onu sən tutub
saxlamısan.
İndi mənə bəllidir
hər olacaq.
Kahinlər tək çin çıxar
hər yuxum da.
Sabah enəcəkdir məbəddə
pərdə,
Bir yanda cəm olacağıq
hamımız.
Ayağımız altdan qaçacaq
yer də,
Bəlkə mənə gəldiyindən
yazığı.
Bir sıraya duracaqdı
atlılar,
Sonra gərdiş başlayacaq
hər yana.
Tufandakı qasırğa tək
atılan
Xaç pərvəriş edəcəkdi
səmaya.
Mən çarmıxın ayağında,
səcdədə
Dodağımı dişləyib
bayılacam.
Bütün bəşər, insanlıqçün
bəlkə də
Qollarını belə geniş
açmısan.
De, neyçündü geniş ürək
bu qədər?
Bu qədər güc, de, hardandı
bu dözüm?
De, dünyada varmı layiq bir
bəşər,
Bu qədər kənd, meşə,
çəmən və çöllük?
Amma keçəcəkdir üç gün
beləcə,
Elə dərin boşluğa
düşəcəyəm...
Keçən bu dəhşətli günlər
ərzində.
Dirilik günüyçün
böyüyəcəyəm.
Tərcümələr Səlim Babullaoğlunundur
