-
İsveç Akademiyası Nobel Ədəbiyyat Mükafatının kimə verilməsiylə bağlı bütün təxmin və mərcləşmələri bir daha alt-üst etdi. Mükafat Fransa yazıçısı Patrick Modiano-ya verildi.
Ənənə pozulmayıb, ötən illərdə olduğu kimi, İsveç Akademiyasının katibi Peter Englund jurnalistlərin önünə çıxıb. Daha sonra ədəbiyyat mükafatının məhz Modiano-ya verilməsini şərtləndirən özəllikləri sadalayıb. Mediada çıxan, hələlik, çox da dolğun olmayan məlumatlara göz atanda, bu özəllikləri belə ifadə etmək olar: «Öz əsərlərində insanların qavranılması çox çətin alınyazısını duyurduğuna və işğal dönəmi yaşantıları göz önündə canlandıraraq, yaddaş sənətindəki ustalığına görə, 2014-cü ilin Nobel Ədəbiyyat Mükafatı Fransa yazıçısı Patrick Modiano-ya verilir».
FRANSADA ÇOX TANINIR
Englund nüfuzlu mükafatın yeni sahibini həm də belə tanıdıb: «Patrick Modiano Fransada çox tanınmış biridir, amma başqa yerlərdə o qədər də tanınmır. Romanlarıyla yanaşı, uşaqlar üçün yazılan kitabları və ssenariləri var. Başlıca mövzuları yaddaş, kimlik və zamandır».
Dünya mediasında ildırım sürəti ilə yayılan bilgiləri saf-çürük edərkən, onu belə də tanıtmaq olar:
69 yaşı var. Nobelli 107-ci yazıçıdır. Ondan öncə daha 10 fransız yazıçısı bu mükafata yiyələnib. Dünyaca məşhur deyil, amma eyni sözləri onun vətəni haqqında demək olmaz. Modiano 1978-ci ildə «İtkin adam» romanına görə Fransanın ədəbiyyat sahəsində ən nüfuzlu «Goncourt» Mükafatını qazanıb.
Atası İtaliya yəhudisi – Albert Modiano-dur. Anası Louisa Colpeyn belçikalı aktrisa olub. Ata və ananın tanışlığı, ailə qurması Parisin faşist işğalı dönəminə tuş gəlib. Modiano-nun əsərlərində o dönəmdən və uşaqlığından gələn çoxlu izlər diqqət çəkir.
FRANSADAN KƏNARDA AZ TANINIR
Modiano-nun yazıçılığa könül verməsində anasının yaxın dostu – Fransanın bir başqa ünlü nasiri Raymond Queneau-nun böyük rolu var. Əks halda gənc Patrick heç vaxt «Gallimard» kimi məşhur nəşriyyatın yaxınına düşə bilməzdi. Parisdə yaşayan və jurnalistlərlə təkəm-seyrək ünsiyyət quran Modiano, mediada çıxan xəbərlər doğrudursa, sıx-sıx «yəhudilik», «faşist işğalı» və «kimliksizlik» mövzularına üz tutur. 1968-ci ildə çapdan çıxan «Ulduz Meydanı» adlı əsəri özəlliklə Almaniyada yəhudi soyqırımına həsr edilən ən təməl kitablardan biri sayılır.
TÜRKCƏDƏ MODIANO
Modiano-nun əsərləri, hələlik, Azərbaycan dilinə çevrilməyib, amma indilik, türkcəyə çevrilmiş kitablarından yararlanmaq olar:
«Kötü Bir İlkbahar» (Pis bir yaz)
«Bir Gençlik»
«En Uzağından Unutuşun» (Sevimli, yoxsul bir adamın sanki öz-özünə alınan və get-gedə artan dostluq və sevgi münasibətlərindən söz açılır)
«Bir Sirk Geçiyor»
«Babam ve Ben».
NOBEL MÜKAFATI KİŞİLƏRİ SEVİR!
- Mükafata, əsasən, 60-64 və 70-74 yaş arasındakı yazıçılar layiq görülüb.
- «Nobel»i qazanan ən gənc yazıçının 42 yaşı olub (Rudyard Kipling).
- 2014-cü ilədək 111 yazıçıya Nobel Mükafatı verilib. Bunların cəmi 13 nəfəri qadındır.
- Nobeli ın çox Qərbi Avropa yazıçıları alıb.
- Mükafatı bugünədək ingilisdilli 27 yazıçı qazanıb.
- İsveçrəli Selma Lagerlöf 1909-cu ildə Nobel Mükafatı alan ilk qadın yazıçı olub.
- Azərbaycanın Nobelli yazıçısı, hələlik, yoxdur.
