İran prezidenti Hassan Rohaninin yanvarın 28-də Fransaya səfəri zamanı 22 milyard avroluq müqavilə imzalanıb.

Söhbət 118 Airbus sərnişin təyyarəsindən gedir.

İmza mərasimində Hassan Rohani, Fransa prezidenti Francois Hollande və digər rəsmilər iştirak edib.

Həmçinin Fransanın “Peugeot” və “Citroen” avtomobil şirkətləri İranın “ Khodro”şirkəti ilə 2017-ci ildən birgə istehsal barədə sövdələşmə əldə ediblər.

Söhbət il ərzində 200 min avtomobildən gedir.

Hassan Rohani bundan əvvəl biznes liderləri ilə görüşdə ölkəsinin Şərqlə Qərb arasında ticarət əlaqələrinin bərpası üçün vacib məkan olduğunu vurğulayıb.

Rohani İrana sanksiyaların ləğvindən sonra ticarət əlaqələrini bərpa etməyə çağırıb.

Rohaninin bundan əvvəl İtaliyaya səfəri zamanı həmçinin iki ölkə arasında çoxmilyardlıq sazişlər imzalanıb.

İrana qarşı beynəlxalq sanksiyalar yanvarın 16-da qaldırılıb.

Agent Şon Kerran (Sean Curran) ABŞ-də Gizli Xidmətin yeni rəhbəridir. O, prezident Donald Trampı Pensilvaniyada seçki mitinqi vaxtı sui-qəsd cəhdindən qorumuşdu.

Martın 10-da axşam Kerran Ağ evdə Oval kabinetdə vəzifə andı içib. Bu haqda "Fox News" xəbər yayıb.

Kerranın andını daxili təhlükəsizlik naziri Kristi Noem qəbul edib. O deyib ki, Kerran "prezident Trampın həyatını xilas etmək üçün öz həyatını riskə atıb". Onun sözlərinə görə, bu, ABŞ Gizli Xidməti agentinin sədaqətinin sübutudur.

Tramp ötən ilin iyulunda seçki mitinqində çıxış edərkən ona atəş açılıb. O, sağ qulağından xəsarət alıb, tərəfdarlarından biri həlak olub, iki nəfər yaralanıb.

Siyasətçiyə 20 yaşlı Tomas Metyu Kruks qonşu binanın damından atəş açıb. Onu Gizli Xidmət əməkdaşları qətlə yetirib. Kruksun yanından AR-15 yarımavtomat silahı tapılıb, silahdan 10-dək atəş açdığı bəlli olub.

O zaman Gizli Xidmət əməkdaşlarına qarşı bəzi iddialar səslənib. Əsas fikir bu idi ki, onlar Kruksun olduğu binanın damını yoxlamayıblar, atəş açanın yerini gec müəyyən ediblər.

Ş.Kerran 2001-ci ildən Gizli Xidmətdə çalışır. O, Trampın birinci prezidentliyi dönəmində və sonra onun mühafizəsi üçün cavabdeh olub. Kerranın tabeliyində 85 nəfər olub.

2020-2024-cü illərdə Ukrayna dünyada silahların ən böyük idxalçısına çevrilib. 2015-2019-cu illərlə müqayisədə onun idxalı 100 dəfəyədək artıb. Bunu Stokholm Beynəlxalq Sülh Araşdırmaları İnstitutu (SIPRI) martın 10-da açıqladığı hesabatda bildirir.

Sözügedən dövrlər üzrə Avropada silah idxalı 155 faiz artıb. Bu ölkələr Rusiyanın Ukraynaya qarşı təcavüzünə, ABŞ-nin xarici siyasəti ilə bağlı qeyri-müəyyənliyə belə reaksiya veriblər.

Birləşmiş Ştatlar qlobal silah ixracındakı payını 43 faizə yüksəldib, Rusiyanın ixracı 64 faiz azalıb.

Dünyada silah transferinin həcmi dəyişməsə də, 2005-2009-cu illərdəkindən 18 faiz yüksəkdir.

2020-2024-cü illərdə öncəki beş illə müqayisədə 10 əsas silah ixracatçısı dəyişməyib. Qlobal silah ixracatının 7.8 faizinin aid olduğu Rusiya Fransadan (9.6 faiz) sonra üçüncü yerə keçib. İtaliya isə 4.8 faizlə 10-cu yerdən 6-cıya qalxıb.

Rusiya 2022-ci ilin fevralında Ukraynaya qarşı tammiqyaslı işğala başlayandan azı 35 ölkə Ukraynaya silah göndərib. Ukrayna 2020-24-cü illərdə dünyada silah idxalının 8.8 faizini qəbul edib. Ukraynaya silah, əsasən, ABŞ (45 faiz), Almaniya (12 faiz) və Polşadan (11 faiz) gedib.

"Silah transferlərinə dair yeni rəqəmlər Avropa ölkələri arasında Rusiyanın təhdidinə cavab olaraq yenidən silahlanmanı aşkar göstərir. Amma Səudiyyə Ərəbistanı, Hindistan və Çin kimi böyük silah idxalçılarının idxal həcmlərində müxtəlif səbəblərdən böyük düşüşlər baş verib", – bunu SIPRI-da Silah Transferləri Proqramının proqram direktoru Metyu Corc deyib.

NATO-nun üzvü olan Avropa ölkələrinin silah idxalı son beş ildə əvvəlki uyğun dövrlə müqayisədə iki dəfədən çox (+105 faiz) artıb. Bu silahların 64 faizini ABŞ təchiz edib.

Suriya hökumət qüvvələri ilə ötən ilin dekabrında devrilmiş Bəşər Əsəd rejiminin tərəfdarları arasında silahlı toqquşma olub.

Hökumət Cəblə bölgəsində baş verən qarşıdurmalarda təhlükəsizlik qüvvələrinin ən azı 13 üzvünün öldürüldüyünü bildirib.

Bölgə rəsmisi bildirib ki, təhlükəsizlik qüvvələri "Əsəd silahlılarının qalıqları" tərəfindən yaxşı planlaşdırılan pusquda hücuma məruz qalıb.

Britaniyada yerləşən monitorinq qrupu - Suriya İnsan Hüquqları Müşahidə Qrupu Cəblə bölgəsindəki pusquda ən azı 16 təhlükəsizlik əməkdaşının və dörd mülki şəxsin həyatını itirdiyini bildirib.

Qeyd olunub ki, silahlı toqquşmada Əsədə sadiq onlarla döyüşçü də öldürülüb və ya yaralanıb. Monitorinq qrupu X sosial şəbəkəsindəki paylaşımında "Suriya sahilində Müdafiə və Daxili İşlər nazirliklərinin üzvləri ilə keçmiş rejimin ordusunun silahlıları arasında qanlı qarşıdurmalar və pusqular nəticəsində 70-dən çox adam ölüb, onlarla insan yaralanıb və ələ keçirilib" yazıb.

Monitorinq qrupunun rəhbəri Rami Əbdurrəhman polis qüvvələrini pusquya salan silahlıların ələvilər olduğunu bildirib. O, bu döyüşləri "rejimin devrilməsindən bəri ən ağır qarşıdurmalar" olaraq xarakterizə edib.

Ələvi fəallar isə iddia edirlər ki, onların icması Əsəd hökumətinin devrilməsindən sonra zorakılıq və hücumlara məruz qalıb.

Əyalətin təhlükəsizlik rəisi, polkovnik-leytenant Mustafa Kunayfati bildirib ki, Əsədə bağlı silahlı qruplar tez-tez Cəblə bölgəsindəki təhlükəsizlik patrullarını və nəzarət-buraxılış məntəqələrini hədəfə alır.

Qərb sanksiyaların ləğvini nəzərdən keçirir

Suriyanın yeni hökuməti 13 illik vətəndaş müharibəsindən sonra ölkədə vəziyyəti sabitləşdirmək üçün mübarizəsini davam etdirdiyi zamanda Qərb ölkələri də Əsəd rejimini təcrid etmək üçün tətbiq olunan sanksiyaların ləğvini nəzərdən keçirir. Ancaq Qərb yeni hökumətdən demokratiya və insan haqlarının inkişafı istiqamətində addımlar gözləyir.

Martın 6-da Böyük Britaniya Suriya Mərkəzi Bankının və 23 digər qurumun – banklar, neft şirkətləri və "əvvəllər Əsəd rejimi tərəfindən Suriya xalqının müstəqilliyini boğmaq üçün istifadə edilən" digər qurumların dondurulmuş aktivlərini açıb. Bu barədə Britaniya Xarici İşlər Nazirliyi bildirib.

Fevralda isə Avropa İttifaqı sanksiyaları qüvvədə saxlayaraq Suriya Mərkəzi Bankına qoyulan məhdudiyyətləri yüngülləşdirib. Bununla belə, Vaşinqton Suriya Mərkəzi Bankına qarşı sanksiyaları qüvvədə saxlayıb.

Hüquqi cəhətdən Gürcüstanın bir hissəsi olan, lakin Rusiya tərəfindən dəstəklənən separatçı Abxaziya regionunda keçirilən prezident seçkilərinin ikinci turunda Kremlin favorit namizədi Badra Qunba qalib gəlib. Bu barədə regionun de-fakto seçki qurumu martın 2-də məlumat yayıb.

47 yaşlı Qunba fevralın 15-də keçirilən birinci turda qələbə üçün tələb olunan səs çoxluğunu toplaya bilmədiyi üçün ikinci tura qalıb. O, ikinci turda Rusiya ilə bağlı iqtisadi siyasəti tənqid edən rəqibi Adqur Ardzinba ilə üzləşib.

Seçici fəallığının 70 faiz olduğu bildirilən seçkilərdə Qunba səslərin təxminən 55 faizini toplayaraq qalib gəlib, Ardzinba isə 41.5 faiz səs alıb. Lakin bu rəqəmlərin həqiqiliyini müstəqil şəkildə təsdiqləmək mümkün olmayıb.

Əvvəllər vitse-prezident vəzifəsində çalışan B.Qunba noyabrın 19-da Aslan Bjaniyanın istefasından sonra müvəqqəti lider vəzifəsini icra etməyə başlayıb. Bjaniya Rusiya ilə imzalanan investisiya sazişinə qarşı kütləvi etirazlar fonunda vəzifəsindən getmişdi. Müxalifət bu sazişin Abxaziyanın onsuz da zəif olan statusunu daha da təhlükə altına atacağından narahat idi.

Keçmiş de-fakto iqtisadiyyat naziri (2015–2020) və Abxaz Xalq Hərəkatının lideri olan Ardzinba isə seçki kampaniyasında Rusiya ilə investisiya sazişinə qarşı olduğunu vurğulasa da, Moskva ilə yaxın əlaqələri davam etdirməyə söz vermişdi. Bununla belə, Rusiyanın hökumətyönlü mediası onu "Türkiyəyönlü" namizəd kimi təsvir edirdi.

Tənqidçilər investisiya sazişini "istismarçı" adlandıraraq onun Rusiya investorlarına həddindən artıq üstünlüklər verdiyini və Abxaziyanın suverenliyini zəiflədəcəyini iddia ediblər. Daha sonra sözügedən saziş regionun de-fakto parlamenti tərəfindən rədd edilib.

Gürcüstan Xarici İşlər Nazirliyi Rusiyanın işğal etdiyi Abxaziyada keçirilən "qondarma" prezident seçkilərini pisləyib və beynəlxalq ictimaiyyəti Moskvanın davam edən qanun pozuntularına qarşı reaksiya verməyə çağırıb.

Avropa İttifaqı (Aİ) da birinci turdan sonra verdiyi bəyanatda Gürcüstanın ərazi bütövlüyü və suverenliyinə dəstəyini bir daha vurğulayıb. Aİ Abxaziyada keçirilən "qondarma" prezident seçkilərinin hüquqi və konstitusiya çərçivəsini tanımadığını bildirib.

Moskva B.Qunbanın namizədliyini və onun qalibiyyətini alqışlayıb. Seçkilərdən sonra Rusiya prezidenti Putin Qunbanı təbrik edib.

Xatırlatma

Abxaziya və Cənubi Osetiya Sovet İttifaqı dağıldıqdan sonra - 1990-cı illərin əvvəllərində Gürcüstandan ayrıldığını elan edib. 2008-ci ildə Rusiya-Gürcüstan müharibəsindən sonra Rusiya Abxaziyanın müstəqilliyini tanısa da, beynəlxalq ictimaiyyət bu regionu hələ də Gürcüstanın bir hissəsi kimi tanıyır.

Ərazi siyasi və iqtisadi baxımdan Rusiya ilə sıx əlaqədə olsa da, bəzi abxazlar Moskvanın artan təsirini tənqid edirlər.

"Ən yaxşı film" nominasiyasında builki "Oskar" mükafatının qalibi Akademiyanın əsas favoritlərindən biri və Kann Film Festivalının qalibi komediya dramı "Anora" olub.

Filmin rejissoru Şon Beyker də "ən yaxşı rejissor" nominasiyası üzrə qalib gəlib.

Filmdə striptizçi Anora Mixeyeva roluna görə Mayki Medison "ən yaxşı aktrisa" nominasiyasının qalibi olub. "Anora" filmi "ən yaxşı orijinal ssenari" və "ən yaxşı montaj" nominasiyaları üzrə də mükafatları qazanıb.

"İkinci planda ən yaxşı aktyor" nominasiyasında "Oskar" mükafatı Cessi Eyzenberqin rejissoru olduğu "Əsl ağrı" filmindəki roluna görə Kiran Kalkinə verilib. "İkinci planda ən yaxşı aktrisa" mükafatına "Emiliya Peres" filmindəki roluna görə Zoi Saldana layiq görülüb.

Bred Korbetin rejissoru olduğu "Brutalist" filmində memar Laslo Tot roluna görə Edrian Broudi "baş rolda ən yaxşı aktyor" nominasiyasında karyerasının ikinci "Oskar"ını qazanıb. Film həmçinin "ən yaxşı operator işi" və "ən yaxşı saundtrek" nominasiyaları üzrə də qızıl heykəlciklər qazanıb.

"Ən yaxşı xarici dildə film" kateqoriyası üzrə mükafatı braziliyalı rejissor Valter Sallesin "Mən hələ də buradayam" filmi qazanıb.

"Ən yaxşı sənədli film" mükafatını İsrail-Fələstin münaqişəsi haqqında Bazel Adra və Yuval Abrahamın çəkdikləri "Başqa torpaq yoxdur" əldə edib.

"Ən yaxşı tammetrajlı animasiya filmi" katqoriyasında qalib latviyalı rejissor Qints Zilbalodisin "Axın" filmi olub.

Ukrayna prezidenti Volodimir Zelenski martın 2-də Böyük Britaniyada Kral III Çarlz ilə görüşüb. Bundan öncə isə Zelenski Londonda bir neçə Avropa ölkəsinin, Kanadanın liderləri, Avropa İttifaqının, NATO-nun Ukraynanın müdafiəsi və yardım üzrə təmsilçiləri ilə görüşmüşdü.

Britaniya kralı Zelenskini Norfolkdakı iqamətgahında qəbul edib.

Yerli sakinlər Zelenskinin gəlişini görmək üçün əraziyə gediblər, bəziləri Ukraynanın bayraqlarını qaldırıb. Bu barədə BBC xəbər verir. Görüşün detalları hələlik, açıqlanmır.

Zelenskinin fevralın 28-də ABŞ-yə səfəri isə uğursuz olub, orada ABŞ prezidenti Donald Tramp, vitse-prezident Cey Di Venslə mübahisəsi düşüb. Tərəflər Ağ evdəki Oval ofisdə Ukraynada müharibənin bitirməyin perspektivləri, ona ABŞ-nin dəstəyi müzakirə edirdilər. Zelenski Ağ evi erkən tərk edib, nadir torpaq elementləri üzrə razılaşma da imzalanmayıb.

Fevralın 27-də isə Britaniyanın baş naziri Kir Starmer Vaşinqtonda Trampla danışıqlar aparıb, ona ölkəsinə səfər etmək üçün Kral III Çarlzın dəvətini çatdırıb. Tramp Britaniya monarxından ikinci dəfə səfər dəvəti alan ilk siyasi liderlərdəndir. O, birinci prezidentliyi dönəmində II Yelizavetadan Britaniyaya səfər dəvəti almışdı.

Nyu-Yorkda yerləşən Jurnalistləri Müdafiə Komitəsi (CPJ) Rusiya hakimiyyətini 64 yaşlı rusiyalı jurnalist Yekaterina Barabaşa qarşı ittihamları ləğv etməyə çağırıb. Jurnalist Rusiyanın Ukraynaya qarşı tammiqyaslı işğalını tənqid etdiyinə görə ev dustağı edilib, 10 ilədək həbsə məhkum edilə bilər.

Ukrayna doğumlu Barabaş fevralın 25-də saxlanıb, saxta xəbər yaymaqda ittiham edilib. O, müstəqil "Respublika" nəşrinin film tənqidçisidir. Ertəsi gün Moskvada məhkəmə onun barəsində iki aylıq ev dustaqlığı qərarı çıxarıb.

Barabaşın yazılarında antimüharibə mövqeyi sezilir.

Fevralın 26-da Xabarovsk məhkəməsi "Forbes" dərgisinin Rusiya nəşrinin xəbər redaktoru Sergey Minqazovu 700 min rubl ( 8 min 62 dollar) cərimələyib. Səbəb onun Rusiya ordusu barədə saxta informasiya dərc etməsi göstərilib.

CPJ bildirir ki, jurnalistlərə qarşı bu ittihamlar Rusiya hakimiyyətinin "saxta xəbər" qanunvericiliyindən silah kimi istifadə etdiyini göstərir, Kremlin Ukraynadakı təcavüzkar müharibə ilə bağlı narrativinin əksini danışanlar susdurulur.

2024-cü il dekabrın 1-dək Rusiyada azı 30 jurnalist həbsdə idi. Onların altısı "saxta" xəbərə görə həbs olunub.

Rumıniya Baş Prokurorluğu prezidentliyə keçmiş namizəd, müxalifətçi siyasətçi Kelin Corceskuya qarşı bir sıra cinayətlər üzrə ittiham irəli sürüb. O, seçkilərdə yenidən iştirak etmək üçün sənədləri verməzdən əvvəl saxlanılıb. Ötən il ilk turda Corcesku qalib gəldikdən sonra seçkilərin nəticələri ləğv edilmişdi.

62 yaşlı Corcesku konstitusiya quruluşuna qarşı fəaliyyətdə, yalan məlumatlar yaymaqda, ksenofob və antisemit qruplar yaratmaqda ittiham olunur. O, məhkəmə nəzarəti altında azadlığa buraxılıb, ölkədən çıxışı və sosial şəbəkələrdə paylaşımları qadağan edilib.

Sağçı populist fikirləri ilə diqqət çəkən Corcesku prokurorluqdan çıxarkən azadlıq uğrunda mübarizəni davam etdirəcəyini deyib. Binanın qarşısında onu yüzlərlə tərəfdar müşayiət edib.

Ona qarşı irəli sürülən ittihamlar üzrə siyasətçini 25 il həbs cəzası gözləyə bilər.

Yerli KİV-in məlumatına görə, Corceskunun tərəfdaşı və mühafizəçisi Horatsio Potra ilə bağlı da istintaq başladılıb. Onun evində axtarış zamanı milyonlarla dollar nağd pul və silah tapıldığı iddia edilir.

Rumıniyada prezident seçkilərinin birinci turu noyabrın 24-də keçirilib. Corcesku 22.9 faiz səslə sürpriz qələbə qazanıb. İkinci turda o, 19.17 faiz səs toplayan liberal siyasətçi Elena Laskoni ilə qarşılaşmalı idi.

Xüsusi xidmət orqanları Rusiyanın sifarişi ilə sağçı namizədlə bağlı qanunsuz təşviqat aparıldığını bildirib. O, bunu inkar edir.

Corcesku Konstitusiya Məhkəməsinin səsvermənin nəticələrinin ləğvi ilə bağlı qərarını "Rumıniya xalqının fundamental dəyərlərinə hücum" adlandırıb.

Corcesku prezident seçkilərinə müstəqil namizəd kimi qatılıb, Rumıniyanın NATO-ya üzvlüyünü və Ukraynaya hərbi dəstəyi tənqid etdiyi üçün "Rusiyayönlü siyasətçi" kimi ad çıxarıb.

ABŞ prezidenti Donald Tramp hər biri 5 milyon dollara satılacaq "qızıl kart" yaşayış icazəsi planını təqdim edərək rusiyalı oliqarxların da bu fürsətdən yararlana biləcəyini açıqlayıb.

Fevralın 25-də Ağ evdə sözügedən proqramı elan edən prezident Tramp "qızıl kart"ların təxminən iki həftəyə hazır olacağını söyləyib.

"Sizin "yaşıl kart"ınız var, bu isə "qızıl kart"dır. Bu kartın dəyəri təxminən 5 milyon dollar olacaq", –Tramp bəyan edib.

ABŞ prezidenti bu kartların satışından əldə olunan gəlirin büdcə kəsirinin azaldılmasına yönəldiləcəyini bildirib. Prezidentin sözlərinə görə, proqram, əsasən, iş yerləri yaradacaq "maliyyə imkanı olan" insanlara istiqamətlənəcək.

"Onlar varlı və uğurlu insanlar olacaq, çoxlu vəsait xərcləyəcək, yüksək vergilər ödəyəcək və çoxlu insanı işlə təmin edəcəklər. Biz hesab edirik ki, bu proqram son dərəcə uğurlu olacaq", –Tramp vurğulayıb.

Yeni "qızıl kart" üçün müraciət edən şəxslər ciddi yoxlamadan keçəcək və varlı rusiyalıların da bu proqrama müraciət etməsi mümkün ola bilər: "Mən çox yaxşı rusiyalı oliqarxları tanıyıram. Bu mümkündür. Onlar əvvəlki qədər varlı deyillər, amma düşünürəm ki, bunu edə bilərlər. 5 milyon dollar ödəməyə imkanları çatır".

ABŞ ticarət naziri Hovard Latnik jurnalistlərə deyib ki, "Tramp Qızıl Kartı" 1990-cı ildə Konqres tərəfindən xarici investisiyaları cəlb etmək məqsədilə yaradılmış EB-5 İnvestorların Miqrasiya Proqramının əvəzləyəcək.

ABŞ Daxili Təhlükəsizlik Departamentinin ən son illik miqrasiya hesabatına görə, 2022-ci il sentyabrın 30-da başa çatan 12 aylıq dövr ərzində 8 min nəfər EB-5 proqramı vasitəsilə investor vizası alıb.

"Ekstremist" materialların yayılmasına görə inzibati ittihamla Minskdə həbs edilmiş bloqer Roza Babaxanyan (Bella) Belarusdan Ermənistana aparılıb. Bu barədə "Çiçəklənən Ermənistan" partiyasının lideri, işadamı Qaqik Tsarukyanın mətbuat katibi İveta Tonoyan məlumat verib.

Onun həbsi barədə məlumat fevralın 15-də yayılıb. Bloqer Aleksandr Lapşin bildirib ki, o, Cinayət Məcəlləsinin beş maddəsi ilə təqsirləndirilir: nifrətin qızışdırılması, müharibə təbliğatı, adam öldürmə və ya sağlamlığa zərər vurma hədəsi, dövlət məmuruna böhtan atma və təhqir etmə. Lapşin onun Azərbaycan hakimiyyətinə təhvil verilə biləcəyini bildirib.

Ermənistanın Belarusdakı səfirliyindən "Mediazona"ya bildirilib ki, Lapşinin məlumatı həqiqətəuyğun deyil.

"Reform" yazır ki, bloqer Babaxanyan Belarusa məxsus "EW-301PJ" nömrəli hökumət biznes təyyarəsi ilə gətirilib. Bu təyyarədən yüksəkvəzifəli məmurlar, eləcə də Lukaşenkonun oğulları - Viktor və Dmitri istifadə edir. Nəşrin yazdığına görə, onun azad olunması üçün öz əlaqələrini işə salan Tsarukyan Lukaşenko ilə yaxın əlaqələrə malikdir.

R.Babaxanyan son 27 ildə Belarusda yaşayıb. "Vyasna"nın məlumatına görə, onun Ermənistan və Belarus vətəndaşlığı var. O, bloqunda Azərbaycan hakimiyyətini tənqid edib.

Rusiyanın Ukraynaya qarşı başlatdığı genişmiqyaslı işğal müharibəsinin üçüncü ildönümündə Kiyev rəhbərliyi Ukraynanın mineral ehtiyatları ilə bağlı ABŞ-nin təkliflərini dəyərləndirir.

Fevralın 23-də Ukrayna prezidenti Volodimir Zelenski bildirib ki, bu məsələ ilə bağlı ABŞ ilə aparılan danışıqlar "irəliləyir".

Lakin razılaşmanın detalları hələ də dəqiqləşdirilməlidir. Zelenski mümkün maneəyə işarə edərək sazişin bağlanması üçün Vaşinqtondan təhlükəsizlik zəmanətlərinin tələb oluna biləcəyini bildirib.

Başqa bir yüksəkvəzifəli ukraynalı siyasətçi bildirib ki, ildönümünün anım tədbirləri keçirilərkən işçi qrup yaradılacaq.

Ukrayna parlamentinin spikeri Ruslan Stefançuk isə mətbuata açıqlamasında deyib ki, bu qrup fevralın 24-dən Vaşinqtonun təklif etdiyi razılaşma mətninin üzərində işləməyə başlayacaq. O əlavə edib ki, Ukrayna imza atmaq müqabilində konkret təhlükəsizlik zəmanətləri almaq istəyir.

ABŞ prezidenti Donald Tramp isə fevralın 22-də bildirib ki, Rusiyanın genişmiqyaslı işğalına qarşı Ukraynanın müdafiəsinə kömək məqsədilə ABŞ-nin göndərdiyi milyardlarla dollar geri qaytarmalıdır.

"Mən istəyirəm ki, biz qoyduğumuz bütün pullar qarşılığında nəsə əldə edək. Nadir metallar və neft – əldə edə biləcəyimiz hər şeyi istəyirik", – Tramp Mühafizəkar Siyasi Fəaliyyət Konfransında (CPAC) bildirib. "Mən ya bu pulları geri qaytarmağa, ya da təminat altına almağa çalışıram".

Tramp sazişin əldə oluna biləcəyini düşündüyünü söyləyib.

Trampın Rusiya və Ukrayna üzrə xüsusi nümayəndəsi Kit Kelloq ötən həftənin əvvəlində Kiyevə səfər edərək Ukrayna prezidenti Zelenski ilə görüşüb və görüşdən sonra Ukrayna prezidentinin ABŞ ilə saziş imzalamağın "həyati əhəmiyyət" daşıdığını anladığını bildirib.

Təklif olunan razılaşmaya görə, ABŞ-yə Kiyevə verilən yardımı kompensasiya etmək üçün Ukraynanın nadir torpaq mineralları üzərində hüquqlar veriləcək. Zelenskinin ilkin müqaviləni imzalamaqdan çəkindiyi bildirilir, lakin fevralın 22-də adları açıqlanmayan Ukrayna rəsmilərinə istinadən yayılan xəbərlərə görə, o, indi yenilənmiş versiyanı nəzərdən keçirir.

BMT İnkişaf Proqramının (BMTİP) fevralın 20-də yaydığı hesabatına görə, Suriyada 14 illik münaqişədən sonra iqtisadi, sosial və inkişaf sahələrində irəliləyişin əldə olunması yarım əsr tələb edəcək.

Hesabatda xəbərdarlıq edilir ki, hazırkı artım tempi ilə Suriya iqtisadiyyatı 2080-ci ilə qədər münaqişədən əvvəlki ÜDM səviyyəsini bərpa edə bilməyəcək. Belə ki, son beş ildə orta illik iqtisadi artım 1.3 faiz olub və bu sürət davam edərsə, münaqişədən əvvəlki ÜDM səviyyəsinə qayıtmaq üçün 55 il tələb olunacaq.

BMTİP xatırladır ki, 2010-cu ildə Suriyanın ÜDM-i 62 milyard ABŞ dolları olub, lakin münaqişə nəticəsində bu göstərici yarıdan çox azalıb və ölkə bu illər ərzində təxminən 800 milyard dollar itirib.

"Təcili humanitar yardımdan əlavə, Suriyanın bərpası uzunmüddətli investisiya tələb edir", - BMTİP-nin administratoru Axim Ştayner bildirib.

Hesabata görə, Suriya daxilində 7.2 milyondan çox insan məcburi köçkün vəziyyətindədir, digər 6 milyon insan isə qaçqın kimi xaricdə yaşayır. Bu insanlar birlikdə ölkə əhalisinin yarısından çoxunu təşkil edir.

Sənəddə münaqişənin digər təsirləri arasında yoxsulluğun artması faktı da yer alır. BMTİP bildirir ki, münaqişədən əvvəl Suriyada yoxsulluq 33 faiz idisə, bu gün 90 faizə yüksəlib. Bu gün hər 10 suriyalıdan 9-u yoxsulluq səviyyəsində yaşayır və hər 4 nəfərdən biri işsizdir.

Xatırlatma

Suriyada müharibə 2011-ci ilin martında prezident Bəşər Əl-Əsəd əleyhinə etirazlar nəticəsində başlayıb. Əsəd rejimi 2024-cü ilin dekabrında devrilib.

BMTİP bildirib ki, müharibə dövründə təxminən 618 min nəfər həlak olub. Təxminən 113 min insan itkin düşüb və onların taleyi hələ də məlum deyil.

ABŞ dövlət katibi Marko Rubio bildirib ki, prezident Donald Tramp ilə Rusiya prezidenti Vladimir Putin arasında mümkün görüş Ukraynadakı müharibənin dayandırılması istiqamətində irəliləyişdən asılıdır. Dövlət katibi bunu fevralın 20-də amerikalı jurnalist Ketrin Herriclə X platformasında yayımlanan müsahibəsində deyib.

O əlavə edib ki, belə görüşlər adətən hər hansı bir nəticə əldə olunmadan və ya müəyyən irəliləyiş qeydə alınmadan keçirilmir.

Ər-Riyad danışıqlarında Moskva və Vaşinqton Rusiyanın 2022-ci ilin fevralında Ukraynaya hücumu ilə başlayan müharibənin dayandırılması üçün danışıqlar aparacaq qruplar yaratmaq barədə razılığa gəliblər.

Həm Putin, həm də Tramp sammit keçirmək istədiklərini bildiriblər.

"Düşünürəm ki, bu görüşün nə zaman baş tutacağı, əsasən, Ukraynadakı müharibənin dayandırılması istiqamətində irəliləyiş əldə edib-etməməyimizdən asılı olacaq. Əgər belə bir irəliləyişə nail olsaq və həmin sammit razılaşmanı rəsmiləşdirərsə, o zaman hər kəs prezident Trampın sülhməramlı olduğunu vurğulamalıdır", –o bildirib.

ABŞ prezidenti D.Tramp müharibəni tez bir zamanda bitirmək üçün razılaşma əldə etməyə çalışır. Lakin Ukrayna və Avropa hökumətləri onun taktikasından narahatdır. Onlar Moskvayla Vaşinqtonun Ukrayna və Avropanın təhlükəsizlik maraqlarını nəzərə almayan bir razılaşmaya gələcəklərindən ehtiyatlanırlar.

Ermənistanın baş naziri Nikol Paşinyan hesab edir ki, ölkənin yeni konstitusiyaya ehtiyacı var.

O, bu barədə fevralın 19-da telemüraciəti zamanı bildirib.

Baş nazir yeni konstitusiyanın qəbulunun strateji məqsədinin erməniləri "dövlətsiz xalq" statusundan çıxararaq dövlətçilik fəlsəfəsinə sahib bir millətə çevirmək olduğunu bildirib.

Paşinyanın sözlərinə görə, yeni konstitusiyanın ümumxalq səsverməsi yolu ilə qəbul edilməsi vacibdir, çünki "əvvəlki bütün konstitusiya referendumları, ən azı, ictimai rəydə ciddi legitimlik çatışmazlığından əziyyət çəkirdi".

Ədliyyə naziri istinadın çıxarılacağını istisna etmir

Yanvarda Ermənistanın ədliyyə naziri parlament seçkilərinə qədər yeni konstitusiyanın mətninin hazırlanacağını bildirib.

Ədliyyə naziri Surbuhi Qalyan Konstitusiyanın yeni mətninin preambulasından Müstəqillik Bəyannaməsinə istinadın çıxarılacağını istisna etməyib. Baxmayaraq ki, ölkənin Konstitusiya Məhkəməsi delimitasiya normalarının konstitusiyaya uyğunluğu məsələsinə baxarkən qeyd edib ki, Əsas Qanunun preambulası, habelə 1-ci, 3-cü və 203-cü maddələr dəyişməz müddəalardır.

"Hələlik bu məsələ ilə bağlı yekun qərarımız yoxdur. Amma bu ifadənin mətndə olub-olmamasından asılı olmayaraq real həyatımızda heç nə dəyişməyəcək", - nazir bildirib.

Ermənistan müxalifəti iddia edir ki, baş nazir N.Paşinyan rəsmi Bakının tələbini təmin etmək üçün Konstitusiyanı dəyişdirmək qərarına gəlib. Müxalifətin bəzi deputatları vətəndaşları yeni konstitusiyanı boykota çağırıblar.

"Bu qondarma konstitusiyanı boykot etmək lazımdır: boykot et, get, əleyhinə səs ver, amma Əliyevin tələbi keçməməlidir", - müxalifət deputatı Artur Xaçatryan deyib.

Konstitusiyanın dəyişdirilməsi məsələsi Bakının tələbindən sonra Ermənistan hökumətinin gündəliyinə daxil olub.

Azərbaycan Ermənistan Konstitusiyasının preambulasında bu ölkənin Müstəqillik Bəyannaməsinə istinadı problemli hesab edir, çünki bəyannamədə Qarabağın Ermənistanla birləşməsi qeyd olunur. Ötən il Ermənistan Konstitusiya Məhkəməsi Müstəqillik Bəyannaməsi ilə Konstitusiyanın məzmununun eyni olmadığı barədə qərar qəbul edib. Lakin rəsmi Bakı tələbini davam etdirib və bunu sülh razılaşması üçün şərtlərdən biri adlandırıb.

Xatırlatma

Ötən əsrin 90-cı illərinin əvvəllərində Qarabağ münaqişəsi Azərbaycan və Ermənistan arasında toqquşmalar doğurmuş, Azərbaycanın Qarabağ bölgəsi və ətrafındakı 7 rayon işğal edilmişdi.

2020-ci il 44 günlük müharibə və 2023-cü ilin sentyabrında Qarabağdakı əməliyyatlardan sonra Azərbaycan ərazi bütövlüyünü bərpa edib.

Tərəflər arasında 44 günlük müharibədən sonra həm Avropa İttifaqının və həm də Rusiyanın vasitəçiliyi ilə ayrılıqda aktiv sülh danışıqları aparılsa da, hələlik, yekun nəticə əldə etmək mümkün olmayıb. Bununla belə, həm Bakı, həm də Yerevan sülh sazişini imzalamaq niyyətində səmimi olduqlarını və artıq müqavilənin böyük hissəsinin razılaşdırıldığını deyirlər. Üstəlik, iki ölkə arasında son illər sərhəd məsələləri ilə bağlı birbaşa danışıqlar aparılır. Bu məsələdə də bir xeyli irəliləyiş əldə edildiyi vurğulanır.

ABŞ prezidenti Donald Tramp USAID-in fəaliyyətinin dayandırılması ilə bağlı səsləndirilən tənqidlərə baxmayaraq, milyarder işadamı İlon Maskı öz administrasiyasında Dövlət İdarəetməsinin Səmərəliliyi Departamentinin (DOGE) rəhbəri təyin etmə qərarını müdafiə edib.

Tramp yanvarın 24-də ABŞ Beynəlxalq İnkişaf Agentliyinin (USAID) fəaliyyətini məhdudlaşdırıb və üç ay müddətinə ABŞ-nin xaricə yardımlarını dayandırıb.

Tramp və Mask fevralın 18-də "Fox News"da yayımlanan ilk birgə televiziya müsahibəsində bu addımı müzakirə ediblər. Tramp USAID-in maliyyəsini dondurmaq qərarını əvvəlki Bayden administrasiyasının çox xərcləməsi, bu xərclər arasında Birləşmiş Ştatların maraqlarına xidmət etməyən xarici yardımların olması və büdcə kəsirinin artması ilə əlaqələndirib.

Müsahibə daha çox Trampın dünyanın ən zəngin adamı Mask ilə münasibətinə və niyə onu DOGE-yə rəhbər təyin etməsinə fokuslanıb.

"Bir çox işadamını tanıyıram, amma onların hamısı mütləq yaxşı insanlar deyil", –Tramp bildirib. O deyib ki, Mask ölkənin yaxşı vəziyyətdə olmasını istəyən "böyük" insandır.

Prezidentin sözlərinə görə, DOGE hökumət israfçılığını, saxtakarlığı və sui-istifadəni aradan qaldırıb, amerikalı vergiödəyicilərin milyonlarla dollarını xilas edib.

Trampın yanvarda baş tutan andiçmə mərasimindən bəri DOGE hər bir nazirlikdə yoxlamalar apararaq federal hökumətin ölçüsünü kiçiltmək və xərcləri azaltmaq məqsədilə minlərlə hökumət işçisini işdən çıxarıb.

"Məqsəd kəsirdən bir trilyon dollar çıxarmağa çalışmaqdır" deyən Mask Trampın hakimiyyətə gəldiyi zaman iki trilyon dollarlıq büdcə kəsiri ilə üzləşdiyini iddia edib.

Tramp müsahibədə bildirib ki, Mask ondan öz şirkətləri üçün – xüsusən ABŞ hökuməti ilə bir neçə müqaviləsi olan "SpaceX" və elektrikli avtomobillərin təşviqi məqsədilə ABŞ subsidiyalarından faydalanan "Tesla" üçün heç nə xahiş etməyib.

Mask isə əgər öz şirkətləri ilə əlaqəli bir vəziyyətlə üzləşsə, özünü bu məsələdən kənarlaşdıracağını bildirib. Tramp isə əlavə edib: "Əgər bir münaqişə yaranarsa, o, bu məsələyə qarışmayacaq".

Yanvarda İranın cənub-şərqində saxlanılmış britaniyalı cütlük casusluqda ittiham edilir və Qərb kəşfiyyat xidmətləri ilə əlaqədə olmaqda günahlandırılır.

İranın ədliyyə qurumunun sözçüsü Əsgər Cahangir fevralın 18-də bildirib ki, "iki Britaniya vətəndaşı casusluq ittihamı ilə həbs edilib". Onun sözlərinə görə, Kirman vilayətində saxlanılan bu cütlüyün düşmən və Qərb ölkələrinin kəşfiyyat xidmətlərinə bağlı gizli qurumlarla əməkdaşlıq etdiyi müəyyənləşib.

İran tərəfi bildirib ki, "şəxslər turist adı altında İrana daxil olub və araşdırma aparmaq adı altında ölkənin müxtəlif bölgələrində məlumat toplayıblar".

Ötən həftə Britaniya mətbuatı İranda saxlanılan britaniyalı cütlüyün adlarını açıqlamışdı. Onlar 50 yaşlarında olan Kreyq və Lindsi Formandır.

Britaniyalı cütlük ötən il dekabrın 30-da Ermənistandan İrana keçib. Dünya üzrə motosiklet səyahətinin bir hissəsi kimi onlar İranda cəmi beş gün qalmağı planlaşdırıbmış.

Böyük Britaniya Xarici İşlər Nazirliyi britaniyalı vətəndaşlara İrana səyahət etməmələrini tövsiyə edir.

"Təkcə Britaniya pasportunun olması və ya Birləşmiş Krallıqla əlaqələr İran hakimiyyətinə sizi həbs etmək üçün kifayət qədər səbəb verə bilər", - XİN-in rəsmi xəbərdarlığında bildirilir.

Rusiya tərəfi fevralın 7-də Moskvada narkotik ittihamı ilə saxlanılmış ABŞ vətəndaşı Kalob Bayersi azad edib. Fevralın 17-si gecə saatlarda açıqlanan bu addım Səudiyyə Ərəbistanındakı danışıqlar ərəfəsində ABŞ-Rusiya gərginliyini azaltmağa yönəlmiş növbəti cəhd kimi görünür. Bu, eyni zamanda, Vaşinqtonun Ukraynada müharibənin dayandırılmasına dair diplomatik səylərini gücləndirdiyi bir vaxta təsadüf edir.

"The New York Times" Kreml rəsmisinə istinadən yazır ki, qarşıdakı danışıqlar ikitərəfli münasibətləri yaxşılaşdırmağa yönəlib, "bu səbəbdən bəzi hadisələr bu kontekstdə dəyərləndirilə bilər".

"The Associated Press"in məlumatına görə, Bayersin nümayəndələri onun hazırda ABŞ səfirliyində olduğunu və vətəninə qayıtmağı gözlədiyini bildiriblər. Qeyd olunub ki, o, məhbus mübadiləsi çərçivəsində deyil, birbaşa azadlığa buraxılıb.

Gömrük xidmətinin əməkdaşları Moskva hava limanında 28 yaşlı Bayersin baqajında çətənə tərkibli marmelad aşkar etdiklərini bildirdikdən sonra Rusiya məhkəməsi onun narkotik qaçaqmalçılığı ittihamı ilə həbsdə saxlanılmasına qərar verib. Məhkəmənin Telegram paylaşımına görə, ona qarşı irəli sürülən ittiham üzrə 7 ilə qədər həbs cəzası nəzərdə tutulur.

Rusiyaya məxsus pilotsuz uçuş aparatı Çernobıl Atom Elektrik Stansiyasındakı struktura (AES) zərbə endirib.

Ukrayna prezidenti Volodimir Zelenski fevralın 14-də bildirib ki, Rusiya qüvvələrinə məxsus dron Çernobıl AES-dəki qoruyucu sarkofaqa (beton izolyasiya örtüyü) zərbə endirib və onu "əhəmiyyətli dərəcədə" zədələyib. Lakin AES-də radiasiya səviyyəsində dəyişiklik qeydə alınmayıb.

Zelenski qeyd edib ki, zərbə nəticəsində zədələnən beton sarkofaq Çernobılın dağılmaqda olan dördüncü reaktorunun üzərini örtürdü. O, Rusiyanı belə hücumun mümkün nəticələrinə "tamamilə" etinasız yanaşmaqda ittiham edib.

Beynəlxalq Atom Enerjisi Agentliyi (BAEA) zədələnməni təsdiqləyib.

Zelenski hücumu "bütün dünyaya terror təhdidi" kimi xarakterizə edib.

Zelenskinin bəyanatı ABŞ prezidenti Donald Trampın müharibəni dayandırmaq üçün rusiyalı həmkarı Vladimir Putinlə danışıqlar aparması səyləri fonunda verilib.

Zelenski bildirib ki, Rusiya hər gecə Ukraynanın infrastrukturuna və şəhərlərinə belə hücumlar həyata keçirir. O, Putini danışıqlara hazırlaşmamaqda ittiham edib.

"O, dünyanı aldatmağa davam etməyə hazırlaşır", – Zelenski vurğulayıb.

Avropa İttifaqının Xarici İşlər və Təhlükəsizlik Siyasəti üzrə Ali Nümayəndəsi Kaya Kallas da hadisəyə münasibət bildirib.

Aİ-nin baş diplomatı X sosial şəbəkəsindəki paylaşımında Rusiyanı Çernobıl nüvə obyektinə yenidən "məsuliyyətsiz şəkildə" hücumda günahlandırıb.

"Mülki nüvə obyektlərinə edilən belə hücumlar yolverilməzdir. Bu, bir daha sübut edir ki, Rusiya sülh axtarmır", - Aİ rəsmisi vurğulayıb.

"Human Rights Watch" (HRW) beynəlxalq insan haqları təşkilatı fevralın 14-də yaydığı məlumatda bildirib ki, İran hakimiyyəti 2024-cü ilin oktyabrından etibarən azı 24 türk (azərbaycanlı) fəala ağır həbs cəzaları verib.

Tehran Apellyasiya Məhkəməsinin 36 nömrəli şöbəsi Tehranın İslam İnqilab Məhkəməsinin 15-ci şöbəsinin hakimi Əbolqasem Salavatinin çıxardığı hökmü qüvvədə saxlayaraq, 10 türk (azərbaycanlı) fəala qarşı sərt həbs cəzalarını təsdiqləyib. Onlar "dövlət əleyhinə təbliğat", "milli təhlükəsizliyə qarşı fəaliyyət məqsədilə toplaşma və əlbir olmaq" və "casusluq" ittihamları ilə məhkum ediliblər. Verilən həbs cəzalarının müddəti 3 ildən 14 ilə qədər dəyişir.

"İran hakimiyyəti vətəndaş cəmiyyətini və etnik azlıqları susdurmaq üçün sistemli şəkildə əsassız ittihamlar irəli sürür və ağır həbs cəzaları tətbiq edir. Bu repressiyalar vətəndaş cəmiyyətini əzmək və etnik azlıqların fundamental hüquqlarını tələb etməsinin qarşısını almaq məqsədi daşıyır", – "Human Rights Watch"un İran üzrə tədqiqatçısı Nahid Naqşbəndi bildirib.

10 azərbaycanlı aktivistin işi üzrə məhkəmə qərarına əsasən, Ayaz Seifxah 14 il, Araz Aman Zeynabad və Baqir Hacızadə Məzrə 13 il, Kərəm Mərdanə Müstəlibəyli 11 il, Tahir Nəqəvi və Mürtəza Pərvin Coda 6 il, Salar Tahir Əfşar, Fatimə Atəş Xiyavi və Səid Minai Qışlaq 5 il, Həsən İbrahimi isə 3 il həbs cəzasına məhkum edilib.

Məlumatlı bir mənbə HRW-yə bildirib ki, hakimiyyət orqanları irəli sürülən ittihamları əsaslandırmaq üçün heç bir sübut təqdim etməyib və həmin şəxslərin əvvəlki fəaliyyətləri əsas gətirilib. Vəkil Tahir Nəqəvinin işi üzrə hakimiyyət orqanları əlavə olaraq onun 2022-ci il etirazları zamanı öldürülən və ya yaralanan etirazçıların ailə üzvlərini müdafiə etməsini də sənədləşdirib.

Evin həbsxanasında saxlanılan T.Nəqəviyə tibbi yardım göstərilməkdən imtina edilib. Məlumatlı bir mənbə deyib ki, T.Nəqəvi ciddi sağlamlıq problemlərindən əziyyət çəkir və "hətta həbsxana klinikası onun üçün ixtisaslaşmış tibbi yardım tövsiyə etsə də, hakimiyyət bu tövsiyələri yerinə yetirməkdən imtina edir".

Başqa bir iş üzrə Təbrizin İslam İnqilab Məhkəməsinin 15-ci şöbəsi 13 fəalı son müdafiə üçün çağırıb. Mənbələr bildirib ki, bu fəallar 2023-cü ilin sentyabr və noyabr ayları arasında həbs edilib və günlərlə təkadamlıq hücrələrdə saxlanılıb, burada onlara etiraf etmək üçün psixoloji təzyiq göstərilib.

Bu fəallar Araz İbrahimnejad, Davud Şiri, Mehrdad Qadiri, Yürüş Mehrəlibəyli, Hamid Yeganəpur, Məhəmmədrza Müvəhhid, Əmirhüseyn Ağayi, Əli Babayi, Cavad Sudbər, Mürtəza Nurməhəmmədi, Hüseyn Azadi, Nasir Razmcu və İbrahim Əvəzzadədir. Onlara "müxalifət qrupuna üzvlük" və "ölkə əleyhinə qəsdçilik" ittihamları irəli sürülüb.

2024-cü il oktyabrın 1-də Tehranın İslam İnqilab Məhkəməsinin 15-ci şöbəsi vəkil Seyid Məhəmməd Rza Fəqihiyi "milli təhlükəsizliyə qarşı cinayət törətmək məqsədilə sui-qəsd" ittihamı ilə 5 il həbs cəzasına və 2 il müddətinə vəkillik fəaliyyəti aparmaqdan məhrum edib. İttihamlar 2022-ci il İran ümummilli etirazları zamanı onun Tehranda İran Mərkəzi Vəkillər Birliyinin qarşısında keçirilən mitinqdə iştirakı və 2022-ci il etirazçıları ilə yanaşı, digər insan hüquqları müdafiəçilərini hüquqi olaraq müdafiə etməsi ilə bağlıdır. 2025-ci il yanvarın 21-də o, 5 illik həbs cəzasını çəkmək üçün Evin həbsxanasına köçürülüb.

"Human Rights Watch"un İran üzrə tədqiqatçısı N.Naqşbəndi bildirib ki, İran hakimiyyəti etnik və dini azlıqların hüquqlarını müdafiə edən hər kəsi hədəf alır, onları separatçılıqla günahlandırır və əsassız ittihamlarla cəzalandırır.

Moldova hökumətinin qərarı ilə ölkədəki Rusiya Elm və Mədəniyyət Mərkəzi (Rus Evi) bağlanacaq. Fevralın 13-də Moldova Xarici İşlər Nazirliyinin (XİN) mətbuat xidmətinin yaydığı məlumatda bildirilib ki, müvafiq qərar Rusiyanın hücum təyinatlı pilotsuz uçuş aparatının ölkənin hava məkanını pozmasına cavab olaraq qəbul edilib.

Moldova XİN 1998-ci ildə imzalanmış mədəniyyət mərkəzlərinin yaradılması və fəaliyyəti haqqında Moldova-Rusiya hökumətlərarası sazişini birtərəfli qaydada denonsasiya etmək qərarına gəlib. "Müqavilənin ləğvi proseduru başa çatdıqdan sonra Rusiya Mədəniyyət Mərkəzi ölkəmizdə fəaliyyətini dayandıracaq", - XİN-in bəyanatında deyilir.

Daha əvvəl Moldova prezidenti Maya Sandu bildirib ki, Rusiyaya məxsus dronların Ukraynanın Odessa vilayətinə hücumu zamanı onlardan ikisi Moldova ərazisinə daxil olub və partlayıb. Partlayış nəticəsində ölən və yaralananlar olmayıb.

Bu gün, fevralın 13-də Rusiya səfiri Oleq Ozerov təcili Moldova XİN-ə çağırılıb. Ona pilotsuz uçuş aparatının qalıqları göstərilib.

Buna da bax:

Putin Sahibə Qafarovaya orden verdi

Ermənistan parlamenti "Ermənistanın Avropa İttifaqına daxil olması prosesinin başlanması haqqında" qanun layihəsini ilk oxunuşda qəbul edib.

Qanun layihəsinin lehinə 63 deputat, əleyhinə isə 7 deputat səs verib.

Hakim partiyanın deputatlarının fikrincə, "bu layihə Avropa İttifaqına üzvlük üçün müraciət deyil, Avropa İttifaqına mesajdır, siyasi iradənin ifadəsidir".

Lakin müxalif "Ermənistan" fraksiyasının deputatlarının fikrincə, layihə "seçkilər ərəfəsində biabırçı blef, daxili siyasi məqsədlər üçün həyata keçirilən xarici siyasi avantüradır".

"Ermənistan" fraksiyası səsvermədə iştirak etməyib.

23 yanvar

Paşinyan: Böyük ehtimalla parlament Aİ-yə üzvlük layihəsini qəbul edəcək

Ermənistan parlamentində "Avropa İttifaqına üzvlük prosesinin başlanması haqqında" qanunvericilik təşəbbüsü hələ müzakirəyə çıxarılmasa da, baş nazir Nikol Paşinyan bu qanunun qəbul olunacağına inandığını bildirib.

Davosda keçirilən Dünya İqtisadi Forumunda iştirak edən Ermənistan hökumət başçısı panel müzakirəsində bu haqda məlumat verib.

"Əslində bu, vətəndaş cəmiyyətinin təşəbbüsü idi. Onlar Ermənistanın Avropa İttifaqına üzvlük prosesinə başlamaqla bağlı qanun layihəsi təqdim etdilər. Hökumətimiz bunu təsdiqlədi və parlamentimizin bu qanunu qəbul edəcəyi ehtimalı çox yüksəkdir. Bu, hüquqi baxımdan o deməkdir ki, biz Avropa İttifaqına daha da yaxınlaşmaq prosesinə başlayırıq. Niyə Avropa İttifaqına yaxın olmaq istəyirik? Çünki biz demokratik bir ölkəyik", – baş nazir bildirib.

Yanvarın 9-da hökumət Ermənistanın Avropa İttifaqına qoşulma prosesinə başlamaq haqqında qanun layihəsini təsdiqləyib. Layihənin müəllifləri Qərbpərəst "Avroreferendum" partiyasının üzvləridir. Onlar qanun layihəsini parlamentə təqdim etmək üçün qanunla tələb olunan 50 mindən çox imza toplamışdılar.

Moskva elə həmin gün Ermənistan hökumətinin bu qərarına reaksiya verib. Rusiya baş nazirin müavini bu addımı Avrasiya İqtisadi İttifaqından çıxışın başlanğıcı kimi gördüklərini və bu vəziyyəti nəzərə alaraq Yerevana qarşı iqtisadi siyasət hazırlayacaqlarını bəyan edib.

Türkiyə və Türkmənistan türkmən təbii qazının Türkiyəyə nəqlinin asanlaşdırılmasına dair saziş imzalayıblar. "Reuters" xəbər verir ki, bunu fevralın 11-də Türkiyənin energetika naziri Alparslan Bayraktar bildirib.

Nazirin sözlərinə görə, Türkiyənin dövlətə məxsus boru kəməri operatoru BOTAŞ ilə Türkmənistanın "Turkmengaz" şirkəti arasında bağlanmış saziş qaz axınının martın 1-dən başlanmasını hədəfləyir.

Türkiyə ildə 50 milyard kubmetrdən çox qaz istehlak edir. Ölkə qaz tələbatını Rusiya, Azərbaycan və İrandan boru kəməri vasitəsilə nəql olunan qazla yanaşı, müxtəlif tədarükçülərdən mayeləşdirilmiş təbii qaz (LNG) idxalı ilə qarşılayır.

"Uzun illər üzərində çalışdığımız bu anlaşma iki ölkə arasındakı strateji əməkdaşlığı daha da irəli aparacaq, eyni zamanda ölkəmizin və regionumuzun təbii qaz təchizatı təhlükəsizliyini gücləndirəcəyik", – nazir Bayraktar bəyanatında bildirib. O, daha əvvəl Türkiyənin Türkmənistandan illik 2 milyard kubmetr qaz ala biləcəyini bildirmişdi. Qazın İranın mövcud təbii qaz şəbəkəsi vasitəsilə nəql edilməsi gözlənilirdi.

Türkmənistan hökumətinin nümayəndəsi də ilkin mərhələdə ildə 2 milyard kubmetr qazın İran vasitəsilə tədarükünün mümkün olduğunu qeyd edib. O, həmçinin Türkmənistandan Azərbaycana və oradan Türkiyəyə qədər Xəzər dənizi dibindən qaz boru kəməri tikintisi ilə bağlı ayrıca layihənin də ölkələr arasında uzunmüddətli əməkdaşlıq çərçivəsində müzakirə olunduğunu bildirib.

Yeni saziş çərçivəsində tədarük ediləcək qazın həcmi və İran vasitəsilə tranzitin dəqiq şərtləri barədə ətraflı məlumat verilməyib.

Ukrayna prezidenti Volodimir Zelenski Ukrayna qüvvələri tərəfindən Rusiyanın Kursk bölgəsində ələ keçirilmiş ərazilərin Rusiya tərəfindən işğal olunmuş torpaqlarla mübadiləsini təklif etməyi planlaşdırdığını bildirib. Ukrayna prezidenti bunun ancaq əgər iki tərəf müharibəyə son qoymaq üçün danışıqlar masasına əyləşərsə, baş tuta biləcəyini qeyd edib.

"Biz bir ərazini başqa bir ərazi ilə dəyişəcəyik", – Zelenski "The Guardian" qəzetinə müsahibəsində bildirib. Lakin o, Kursk bölgəsinin bir hissəsi müqabilində Kiyevin Moskvadan hansı ərazini tələb edəcəyini bilmədiyini əlavə edib.

"Mən bilmirəm, buna baxacağıq. Amma bütün torpaqlarımız vacibdir, burada heç bir prioritet yoxdur", – Zelenski fevralın 11-də dərc olunan müsahibəsində deyib. O, əvvəllər Rusiyanın 2022-ci ildə genişmiqyaslı işğala başladıqdan sonra ələ keçirdiyi hər hansı Ukrayna ərazisindən imtina etməyə razı olmayıb.

Fevralın 14-də Münhen Təhlükəsizlik Konfransı çərçivəsində ABŞ-nin vitse-prezidenti Ceyms Devid Vens və digər amerikalı rəsmilərlə görüşəcək Zelenski ciddi danışıqlara hazır olduğunu vurğulayıb.

Prezident Zelenskinin sözügedən müsahibəsi Rusiyanın Kiyevə növbəti ölümcül raket zərbəsi endirməsinə saatlar qalmış dərc edilib.

"Pulumuzu geri istəyirəm"

Vaşinqtonun Kiyevə dəstəyini davam etdirməsinə şübhə ilə yanaşan ABŞ prezidenti Donald Tramp müharibənin həllinə çalışır və son günlər diplomatik səyləri artırıb.

Tramp ABŞ-nin Ukraynaya ayırdığı yardımların xərclərindən kəskin şikayətlənir və Vaşinqtonun bunun əvəzində nəsə tələb edəcəyini bildirib.

"Onlar razılığa gələ də bilərlər, gəlməyə də bilərlər. Onlar nə vaxtsa Rusiyanın bir hissəsi ola bilərlər. Olmaya da bilər. Amma pulumuz oradadır və mən onu geri istəyirəm", – Tramp fevralın 10-da "Fox News"a müsahibəsində bildirib.

Zelenski "The Guardian"a müsahibəsində deyib ki, ötən il o, Trampa müharibəni bitirmək üçün razılaşmanın bir hissəsi kimi Birləşmiş Ştatların Ukraynanın nadir torpaq minerallarına prioritet çıxış əldə etməsi ideyasını təklif edib.

Ukrayna prezidentinin sözlərinə görə, ölkəsi Avropanın ən böyük uran və titan ehtiyatlarına malikdir. Zelenski əlavə edib ki, o, Trampa bu ehtiyatların Rusiya nəzarətinə keçməsinin, Şimali Koreya, Çin və ya İranla paylaşılmasının Vaşinqtonun maraqlarına uyğun olmayacağını deyib.

Tramp son vaxtlar nadir torpaq minerallarının Ukrayna müharibəsi ilə bağlı mümkün razılaşmanın bir hissəsi ola biləcəyini vurğulayıb və ABŞ maliyyə naziri Skott Bessantın Ukraynaya gedərək bu resursları müzakirə edəcəyini deyib.

Zelenski həmçinin Ukraynanın təhlükəsizliyi üçün ABŞ-nin hərbi dəstəyinin davam etməsinin vacib olduğunu vurğulayıb.

"Amerikasız təhlükəsizlik zəmanətləri, real təhlükəsizlik zəmanətləri deyil", –Zelenski bildirib və yenidən ABŞ istehsalı olan "Patriot" hava hücumundan müdafiə sistemlərinin artırılması üçün çağırış edib.

ABŞ prezidenti Donald Tramp İranın nüvə proqramı ilə bağlı Tehranla razılaşmanın əldə olunacağına inandığını deyib. Prezident Tramp hesab edir ki, Tehran danışıqlar aparmağa və hərbi variantın gündəmə gələ biləcəyi gərginliyin qarşısını almağa istəklidir.

Fevralın 10-da "Fox News"a müsahibə verən ABŞ lideri deyib ki, İran rəsmiləri razılaşma əldə olunmazsa, mümkün nəticələrdən "narahat və qorxmuş" durumdadırlar.

"Hamı düşünür ki, İsrail bizim köməyimizlə və ya icazəmizlə gedib onlara ağır zərbələr endirəcək. Mən isə bunun baş verməməsini istərdim", – Tramp bildirib

"Siz İranın nüvə silahına sahib olmasına icazə verə bilməzsiniz, lakin onları dayandırmağın iki yolu var: bombalarla və ya yazılı kağız parçası ilə.... Məncə, İran saziş bağlamaq istərdi və mən də bombalamadan onlarla razılığa gəlmək istərdim", - Tramp əlavə edib.

O, razılaşmanın əhatə dairəsi barədə əlavə təfərrüat verməyib.

Ötən həftə İranın ali dini rəhbəri Əli Xamenei ABŞ ilə nüvə danışıqları perspektivini rədd edərək belə danışıqların İranın problemlərini çözməyəcəyini bildirib.

Fevralın 4-də Tramp İranın neft ixracına zərbə vurmaq və nüvə proqramını ləngitmək məqsədilə bu ölkəyə qarşı "maksimum iqtisadi təzyiq" siyasətini bərpa etmək üçün sərəncam imzalayıb. Tehran isə nüvə proqramının dinc məqsədlər üçün olduğunu iddia edir.

Fevralın 10-da prezident Donald Tramp ABŞ-yə idxal olunan bütün polad və alüminium məhsullarına 25 faiz tarif tətbiq olunduğunu elan edib.

O, alüminium üçün tarif dərəcəsini əvvəlki 10 faizdən 25 faizə yüksəltməklə yanaşı, həm də ölkə istisnalarını, kvota razılaşmalarını, hər iki metal üçün məhsula xas tarif istisnalarını ləğv edən fərmanlar imzalayıb.

Ağ ev rəsmisi qərarların martın 4-dən qüvvəyə minəcəyini bildirib.

Yeni tariflər əvvəllər istisnalar çərçivəsində Birləşmiş Ştatlara Kanada, Braziliya, Meksika, Cənubi Koreya və digər ölkələrdən rüsumdan azad şəkildə gətirilən milyonlarla ton polad və alüminium idxalına şamil ediləcək.

Tramp Ağ evdə jurnalistlərə bildirib ki, bu addım metallara tətbiq olunan tarifləri sadələşdirəcək. "Bu, istisna və ya güzəştlər olmadan 25 faizdir. Mənşəyindən asılı olmayaraq, bütün ölkələrə şamil olunur", –o vurğulayıb.

Tramp ABŞ ilə ticarət kəsiri səbəbindən Avstraliyanın polad tariflərindən azad olunmaq tələbinə "xüsusi diqqətlə" yanaşacağını bildirib.

Prezidentin ticarət müşaviri Piter Navarro isə son tədbirlərin ABŞ-nin polad və alüminium istehsalçılarına dəstək olacağını, həmçinin ölkənin iqtisadi və milli təhlükəsizliyini gücləndirəcəyini söyləyib: "Bu, yalnız ticarətlə məhdudlaşmır. Məqsəd, ABŞ-nin polad və alüminium kimi strateji sahələrdə xarici ölkələrə möhtac qalmamasını təmin etməkdir".

Mütəxəssislər isə hesab edir ki, bu tariflər qlobal iqtisadiyyatda dalğalanmalara səbəb ola bilər.

ABŞ hökuməti və Amerika Dəmir və Polad İnstitutunun məlumatlarına görə, ölkəyə ən çox polad idxal edən dövlətlər Kanada, Braziliya və Meksika, daha sonra isə Cənubi Koreya və Vyetnamdır.

İlk prezidentlik müddətində Tramp polad idxalına 25 faiz və alüminiuma 10 faiz tariflər tətbiq edib, lakin daha sonra ABŞ-nin bəzi ticarət tərəfdaşlarına - Kanada, Meksika və Braziliyaya rüsumsuz ticarət kvotası verib. Trampdan sonra prezident Co Bayden bu kvotaları Böyük Britaniya, Yaponiya və Avropa İttifaqına da şamil edib.

Aİ: Əsaslandırılmamış tariflər cavabsız qalmayacaq

Avropa Komissiyası ABŞ prezidenti D.Trampın yeni tariflərlə bağlı qərarına münasibət bildirib.

Avropa Komissiyasının rəsmi saytında komissiyanın prezidenti Ursula Fon der Lyayenin adından bəyanat dərc olunub.

Bəyanatda Fon der Lyayen ABŞ-nin Avropadan idxal olunan polad və alüminiuma tarif vergisi tətbiq etmək qərarından "dərin təəssüf hissi" keçirdiyini bildirib.

"Tariflər vergilərdir - biznes üçün pis, istehlakçılar üçün daha pis. Avropa İttifaqına tətbiq olunan əsaslandırılmamış tariflər cavabsız qalmayacaq - onlar qəti və mütənasib əks tədbirlərə səbəb olacaq. Avropa İttifaqı öz iqtisadi maraqlarını qorumaq üçün hərəkətə keçəcək. Biz işçilərimizi, müəssisələrimizi və istehlakçılarımızı qoruyacağıq", - açıqlamada vurğulanır.