Stokholm Beynəlxalq Sülh Tədqiqatları İnstitutu və ya qısaca olaraq SIPRI (Stockholm International Peace Research Institute) kimi tanınan təşkilat Silah istehsal edən və hərbi xidmət göstərən şirkətlərin 2016-cı il üçün zirvə 100-lüyünü açıqlayıb.
SIPRI-nin hesablamalarına görə bu yüz şirkət ötən il ümumilikdə 374, 8 milyard dollarlıq silah və hərbi avadanlıq istehsal edib, habelə texniki xidmətlər göstərib.
Bu, 2015-ci il üçün olan rəqəmdən 1, 9 faiz çoxdur, lakin 2002-ci ildə SIPRI öz hesabatlarına başlayan ildən 38 faiz artım deməkdir.
Bundan əvvəlki beş il ərzində SIPRI-nin ilk yüzlüyünün silah satışı göstəriciləri azalmaqda idi.
Birləşmiş Ştatlar
2016-cı ildə ABŞ şirkətlərinin silah satışındakı payı da artıb.
ABŞ şirkətlərinin ümumi dəyəri 217, 2 milyard dollar olan silah satışı 2016-cı ildə 4 faiz artıb.
Birləşmiş Ştatların 2016-cə ilin silah satışındakı payı 57, 9 faizdir.
Qərbi Avropa
Qərbi Avropa şirkətlərinin silah satışı sabit qalıb, amma profillər şaxələnib.
SIPRI Top 100 zirvə siyahısına salınmış Qərbi Avropa şirkətləriinin payına 2016-cı ildə 91, 6 milyard dollar düşür və bu, 2015-ci illə müqayisədə 0, 2 faiz artım deməkdir.
Belə görünür ki, Birləşmiş Krallığın Avropa İttifaqından çıxmaq qərarı onun silah satışı həcmlərinə elə də təsir etməyib. Britaniya 2015-ci illə müqayisədə 2016-cı ildə 2 faiz artıq silah satıb.
Rusiya
Rusiyanın silah satışı artıb, amma artım sürəti yavaşıyıb.
SIPRI Top 100 siyahısındakı Rusiya şirkətlərinin silah satışı 2016-cı ildə 3, 8 faiz artaraq 26, 6 milyard dollar təşkil edib.
Ümumiyyətlə isə bu 100 şirkətin arasında Rusiya şirkətlərinin payı 7, 1 faizdir.
SIPRI-nin baş araşdırmaçısı Siemon Wezeman-ın sözlərinə görə, 2016-cı ildə yaşadığı iqtisadi çətinliklər Rusiya şirklətlərinin silah satışı templərinin aşağı düşməsinə səbəb olub.
Rusiya şirkətlərinin ayrı-ayrılıqda göstəriciləri də fərqlidir. Məsələn 5 şirkətdə silah satışının artımı, 5 şirkətdə isə azalması qeydə alınıb.
SIPRI-nin siyahısında ən yüksək yer tutan Rusiya şirkəti United Aircraft Corporation korporasiyasıdır.
Onun silah satışı 2015-ci illə müqayisədə 2016-cı ildə 15, 6 faiz artıb.
Cənubi Koreya, Ukrayna və başqaları
İnkişaf etməkdə olan silah istehsalçıları və ticarətçiləri arasında lider Cənubi Koreyadır.
SIPRI-nin “inkişaf etməkdə olan istehsalçılar” termini əsasən Braziliya, Hindistan, Cənubi Koreya və Türkiyəyə aid edilir.
Cənubi Koreyada 2015-ci illə müqayisədə 2016-cı ildə silah satışı 20, 6 faiz artıb və 8, 4 milyard dollara çatıb.
SIPRI-nin “digər oturuşmuş istehsalçılar” kateqoriyasında Avstraliya, İsrail, Yaponiya, Polşa, Sinqapur və Ukrayna var. Ukraynanın UkrOboronProm şirkəti 77-ci yerdədir.
2016-cı ildə bu şirkətin silah satışı 25, 1 faiz artıb. Ekspertlər deyirlər ki, artım Ukraynada davam edən münaqişə və Antonov təyyarə istehsal edən müəssisəsinin onun balansına əlavə olunması ilə bağlıdır.
