ABŞ Federal Təhqiqatlar Bürosu (FTB) Florida ştatının Uest-Palm-Biç şəhərindəki qolf meydançasında sentyabrın 15-də atışmanı Respublikaçılar Partiyasından prezidentliyə namizəd Donald Trampa sui-qəsd cəhdi kimi araşdırır.

Şübhəlinin saxlanıldığı bildirilir. Mətbuatın məlumatına görə, bu, 58 yaşlı Rayan Rutdur. Onun arxasında bir neçə cinayəti var. 2023-cü ildə Rut "The New York Times" qəzetinə müsahibəsində əfqan ordusunun keçmiş əsgərlərini Ukrayna ordusuna cəlb etməyə çalışmasından və 2022-ci ildə bir neçə ay Ukraynada qalmasından danışıb.

Olayın motivləri məlum deyil. "The Associated Press"in məlumatına görə, şübhəli sosial mediada 2020-ci ildə D.Trampın namizədliyinə dəstəyindən yazıb, lakin son vaxtlar Co Bayden və Kamala Harrisin tərəfdarı olub.

Olayın qarşısının məxfi xidmət agentinin yaşıllıqlar arasında pulemyotun ağzını görərək qolf meydançasını əhatə edən kollara xəbərdarlıq atəşi açması ilə alındığı bildirilir. D.Tramp həmin an təxminən dörd yüz metr aralıda qolf oynayırdı. Şübhəlinin atəş açmağa müvəffəq olub-olmadığı, hələlik, məlum deyil. Onun avtomobillə qaçmağa çalışsa da, avtomobilinin fotosunu çəkən şahidlərin sayəsində tezliklə saxlandığı vurğulanır. Qolf klubunu magistral yoldan ayıran qəfəs hasarın arxasındakı kolluqlardan snayper nişangahı olan yarımavtomat tüfəng və videokamera aşkar edilib.

Tərəfdarlarına göndərdiyi e-mailı-də D.Tramp təhlükəsizlikdə olduğunu, özünü yaxşı hiss etdiyini və heç vaxt təslim olmayacağını yazıb.

Trampın prezidentlik uğrunda yarışda rəqibi, vitse-prezident K.Harris "Amerikada zorakılığa yer yoxdur" deyən açıqlama verib. Prezident C.Bayden keçmiş prezidentin (D.Tramp) təhlükəsizliyinin təminatı üçün bütün lazımi resursların ayrılmasını əmr edib.

Bundan əvvəl, iyulun 13-də D.Tramp Pensilvaniyada seçki kampaniyası zamanı sui-qəsd cəhdi nəticəsində yüngül yaralanıb. Motivləri hələ də bəlli olmayan sui-qəsdçi Tomas Mettyu Kruks güllələnib. Bundan əvvəl o, mitinq iştirakçılarından birini öldürməyi və daha bir neçə nəfəri yaralamağı bacarıb.

2022-ci ildə İranda polis saxlayandan sonra vəfat etmiş kürd əsilli Məhsa Əmininin ailəsi hakimiyyət icazə verəcəyi halda, onun ölümünün ikinci ildönümünü keçirəcəyinə ümid edir. Əmininin ölümü "Qadınlar, Həyat, Azadlıq" şüarı ilə etiraz hərəkatına səbəb olmuşdu.

Sentyabrın 12-də AzadlıqRadiosuna göndərdiyi mesajda Məhsanın atası Amjad Əmini deyir ki, qızının dəfn olunduğu qəbiristanlıqda anım tədbiri keçirməyə hazırlaşırlar, bir çox adam ziyarət istəyini dilə gətirib.

"Biz, Məhsa Cina Əmininin ailəsi, İranda kədər içində olan bütün ailələr kimi qızımızın xatirəsini onun vəfatının ildönümündə ənənəvi dini mərasimlə yad etmək hüququmuzdan yararlanmaq istəyirik", – o, audio mesajda söyləyib.

Əmini ötən il deyirdi ki, ictimai tədbir keçirə bilməyiblər, çünki hakimiyyət Məhsanın dəfn olunduğu, Kürdüstan vilayətindəki Aiçi məzarlığına girişi bağlayıb.

"Bu il belə məhdudiyyətlər qoyulmasa, sentyabrın 15-də il mərasimi keçiriləcək, əziz və şərəfli xalqımızdan çoxsaylı xahişlər almışıq", – o deyib.

Ötən il Əmini qızının il mərasimində qısa müddətə saxlanılıb, ailənin evdən çıxmasına icazə verilməyib.

İki il öncə baş verənlər

22 yaşlı Məhsa Əmini 2022-ci il sentyabrın 16-da vəfat edib. Bu il onun vəfatının ildönümü sentyabrın 15-nə düşür.

Əmini sentyabrın 13-də guya hicabı düzgün bağlamadığına görə saxlanılıb. Bir neçə saat sonra koma vəziyyətində xəstəxanaya yerləşdirilib.

Həmin il İranı bürüyən etirazlarda azı 500 etirazçı öldürülüb. Bunu Norveçdə yerləşən İran İnsan Haqları Təşkilatı hesablayıb.

Etirazlarla bağlı azı 10 nəfər edam olunub, onların nümayişlər zamanı təhlükəsizlik qüvvələrinə hücumlarda əli olduğu iddia edilib.

Ötən il Əmininin vəfatının ildönümü ərəfəsində hakimiyyət öldürülənlərin ailə üzvlərinə təzyiqi gücləndirib. Adamlar həbs edilib, dindirilməyə çağırılıb, onlara anım tədbirləri keçirməmək üçün xəbərdarlıq olunub.

ABŞ-nin keçmiş prezidenti Donald Tramp (Donald Trump) sentyabrın 12-də deyib ki, prezident seçkisində rəqibi, vitse-prezident Kamala Harris ilə ikinci debatda iştirak etməyəcək.

"ÜÇÜNCÜ DEBAT OLMAYACAQ!", – Tramp "Truth Social" sosial şəbəkəsində yazıb.

O, iyunda prezident Co Bayden (Joe Biden), bu həftə isə demokratların namizədi Harris ilə debata çıxıb.

Respublikaçıların namizədi Tramp bundan öncə demişdi ki, Harris ilə debatı "daha yaxşı debatlarımdan biri, bəlkə də, ən yaxşısı" idi.

Bayden Tramp ilə debatda zəif performans göstərmişdi. Harris isə sentyabrın 10-da Trampı müdafiə mövqeyinə salıb, onun vəzifəyə uyğunluğu ilə bağlı hücuma keçib, Trampın ideyalarını köhnəlmiş adlandırıb.

"Reuters" rəy sorğularının nəticələrinə istinadla yazır ki, izləyicilərin əksəriyyəti Harrisi ABC televiziyasındakı debatın qalibi adlandırıb.

"Nielson" araşdırma mərkəzinin məlumatına görə, debatı 67 milyon amerikalı izləyib. Debatdan sonra seçicilərlə görüşən Harris deyib ki, onun fikrincə, respublikaçılar seçicilərə daha bir debat "borclu qalıblar". Elə Harrisin seçki qərargahı da debatdan dərhal sonra respublikaçıların namizədi ilə daha bir debata hazırlaşdığını açıqlayıb. Debata qədər K.Harris belə bir arzusunu dilə gətirməmişdi.

Sentyabrın 12-də Birləşmiş Ştatlarda dörd fəal Rusiyanın qeydiyyata alınmamış agentləri kimi işləmək cəhdində ittiham olunub. Bu barədə Ədliyyə Departamenti məlumat yayıb.

Floridada andlılar məhkəməsi həmin şəxsləri xarici hökumətin agenti kimi hərəkət etmək kimi daha ağır ittiham üzrə təqsirli bilməyib. Təqsirləndirilənlərin qaradərililərin hüquqlarını müdafiə edənlər olduğu bildirilir.

Departamentin məlumatına görə, onlara maksimum 5 ilədək həbs cəzası kəsilə bilər. Afrika Xalq Sosialist Partiyasının qurucusu, 82 yaşlı Omali Yeşitela, "Black Hammer" qrupunun lideri, 38 yaşlı Oqastes Romeyn də təqsirləndirilənlər sırasındadır.

Hökmün çıxarılacağı tarix bəlli deyil.

İonov kimdir

İttihamnaməyə görə, dörd fəal 2015-2022-ci illərdə Birləşmiş Ştatlarda Rusiya hökuməti adından bir sıra hərəkətlər gerçəkləşdiriblər. Onların Rusiya Anti-Qlobalizasiya Hərəkatının prezidenti Aleksandr İonovdan pul və dəstək aldığı bildirilir. İonov isə fəallardan siyasət, Ukrayna müharibəsi ilə bağlı Rusiyanın baxışlarının təbliğində istifadə edib, - məlumatda vurğulanır.

AzadlıqRadiosunun rus xidməti İonovun uzun illər FSB ilə əməkdaşlıq etdiyini yazır. Onun yerinə yetirdiyi tapşırıqlar içində ABŞ-da siyasi hərəkatlara dəstək, ABŞ-də məhkum edilmiş Mariya Butinaya yardım, Rusiya media orqanları və Telegram kanallarında lazımi mövzuların işıqlandırılması olub.

"Radio Svoboda" yazır ki, jurnalistlər azı 2021-ci ildən İonovun FSB ilə əlaqəli ola biləcəyindən şübhələniblər. Ona xüsusi xidmətin başçısı Bortnikovun imzası ilə 2017-ci ildə verilmiş fəxri fərmanı aşkarlayıblar. Amma İonov özü deyibmiş ki, onun əlaqələri tədbirlərin təşkili ilə məhdudlaşır, məsələn, xüsusi xidmət veteranları üçün voleybol turnirinin təşkili kimi.

2022-ci ilin yayında isə ABŞ Ədliyyə Departamenti İonovun uzun illər bir neçə qrup amerikalı fəalla əməkdaşlıqda ittiham etdi. Prokurorların bildirdiyinə görə, onlar FSB-yə ABŞ-də "fikir ayrılığı yaymaq" üçün informasiya ötürüblər.

Telejurnalist Nikolay Svanidze Moskvada vəfat edib. Bu barədə "Moskovski komsomolets" qəzeti yazıb. Məlumatı insan haqları müdafiəçisi Yeva Merkaçeva təsdiqləyib.

Svanidzenin 69 yaşı vardı. Son illər o, beyin işemiyasından əziyyət çəkirdi.

Svanidze Rusiya televiziyasının qurucularından sayılır. O, ictimai-siyasi proqramların aparıcısı, 1990-cı illərin sonlarında isə Rusiya Dövlət Teleradio Yayım Şirkətinin sədri olub.

"Rossiya" telekanalında "Zerkalo" analitik proqramına aparıcılıq edib. 2013-2022-ci illərdə "Serebryannıy dojd" radiostansiyasında xəbərləri, tarixi verilişləri aparıb. Buna qədər 10 il "Rossiya-1" telekanalında "Tarixi xronikalar" verilişinin aparıcısı olub. O, ondan çox tarixi film çəkib.

Rusiya 2022-ci il fevralın 24-də Ukraynaya qarşı tammiqyaslı müdaxiləyə başlayanda Svanidze birbaşa efirdə bunu Rusiyanın Ukraynaya "motivasiyasız və təhrik olunmayan" hücumu adlandırıb. Sonradan isə bir neçə dəfə bu "qanlı" müharibənin Rusiya üçün fəsadlarından danışıb.

2022-ci ilin noyabrında Rusiya prezidenti Vladimir Putin Svanidzeni bir sıra digər hüquq müdafiəçiləri və jurnalistlərlə birlikdə İnsan Haqları Şurasından çıxarıb. Putin şuraya Rusiyada müharibəyönlü gündəmi təbliğ edənləri salıb.

Svanidze 2022-ci ilin dekabrında Rusiya Dövlət Humanitar Universitetinin Mass-media və reklam institutunun direktoru vəzifəsindən kənarlaşdırılıb. O, 12 il idi həmin vəzifəni tuturdu.

ABŞ-nin vitse-prezidenti Kamala Harris və keçmiş prezident Donald Tramp 5 noyabr seçkisində "tərəddüdlü" ştatları öz xeyirlərinə dəyişmək üçün mübarizəni gücləndirirlər.

Harris sentyabrın 12-də Şimali Karolinada mitinqlər keçirəcək. Bu onun sentyabrın 10-da Trampla debatından sonra ilk siyasi tədbiridir.

Harrisin komandası onun debatda Trampa qalib gəldiyini deyərək daha bir debat istəyib, amma respublikaçı namizəd bu təklifə birbaşa cavab verməyib.

"Cavab matçına giririkmi? Bilmirəm", – Arizonaya yollanan Tramp söyləyib.

Şimali Karolina və Arizona

Demokratlar 2008-ci ildən, Barak Obama prezident seçiləndən bəri Şimali Karolinada seçkiləri udmayıblar. 2020-ci ildə Tramp həmin ştatda digərlərindən ən az 1.3 faiz fərqlə önə çıxıb. Demokratlar ümid edilər ki, Şimali Karolinanın artan və fərqli əhalisi bu dəfə onlara üstünlük qazandıra bilər.

Harrisin seçki qərargahı onun bu il həmin ştata doqquzuncu səfərini etdiyini deyir. Rəy sorğuları isə rəqib namizədlərin mövqelərinin çox yaxın olduğunu göstərib.

Respublikaçılar Trampın bu ştatda şansının böyük olduğunu deyirlər. Keçmiş prezident avqustda orada mitinqlər keçirib.

Arizonaya gəlincə, İkinci Dünya müharibəsindən bəri respublikaçılar bu ştatda, demək olar, bütün prezident seçkilərini udublar. 2020-ci ildə Bayden orada cüzi fərqlə qələbə çalıb. AP yazır ki, respublikaçılar Arizonada demokratlardan sayca çoxdurlar, amma seçicilərin üçdə biri müstəqildir.

ABŞ-də prezident seçkisi noyabrın 5-dədir. Rəy sorğularında rəqiblərin mövqeyində kəskin fərq yoxdur.

ABŞ hökuməti Ermənistana yardım fondunun məbləğini iki dəfədən çox artıraraq 120 milyon dollardan 250 milyon dollara qaldırıb.

Bunu USAID ABŞ Beynəlxalq İnkişaf Agentliyinin Ermənistan ofisi sentyabrın 11-də bəyan edib.

Məlumatda deyilir ki, İnkişaf Qrantına dair sənədin birinci düzəlişi artıq imzalanıb.

Müvafiq sənədi USAID-in Ermənistandakı missiyasının rəhbəri Con Alelo və Ermənistan baş nazirinin müavini Armen Qriqoryan sentaybrın 11-də imzalayıblar.

Xəbərdə deyilir ki, yardımın artırılmasından məqsəd Ermənistanda demokratiya və iqtisadiyyatın inkişafına dəstək verməkdir.

USAID bunu da bildirib ki, agentlik Ermənistanın, geosiyasi oriyentasiyasının dəyişməsi də daxil, dəyişən ehtiyaclarına uyğun şəkildə Yerevana dəstəyini davam etdirəcək.

AzadlıqRadiosunun Erməni xidməti – Azatutyun yazır ki, baş nazir Nikol Paşinyan bu il aprelin 5-də USAID-in rəhbəri Samanta Paueri qəbul etmişdi.

Pauer o vaxt bildirmişdi ki, USAID Ermənistana davamlı maliyyə dəstəyi göstərməyə hazırdır.

Bu görüşdən bir neçə gün sonra USAID-in Yerevan ofisi bildirmişdi ki, Vaşinqton Yerevana 33 milyon dollarlıq yardım ayırıb və bu fond genişləndirilməkdə davam edəcək.

Sentyabrın 10-da hakim "Gürcü Arzusu" partiyası milyarder və keçmiş baş nazir Bidzina İvanişvilini oktyabrın 26-na təyin olunmuş parlament seçkilərində əsas namizədi seçib.

Baş nazir, İvanişvilinin müttəfiqi İrakli Kobaxidze partiyanın ikinci, "Gürcü Arzusu"nun sədri, keçmiş baş nazir İrakli Qaribaşvili isə üçüncü namizəd olub.

Siyahıdakı ilk onluğa Olimpiya atleti Laşa Talaxadze, sərbəst güləşçi Geno Petriaşvili də daxildir.

2012-2013-cü illərdə baş nazir olmuş İvanişvili dekabrdan bəri "Gürcü Arzusu"nun fəxri sədridir. O, "xarici agentlər" qanunu ətrafında yaranmış siyasi böhranda böyük rol oynayıb. Böyük etirazlara baxmayaraq, ilin əvvəlində hökumət bu qanunu irəli sürüb.

Apreldəki çıxışında İvanişvili Qərbi sərt tənqid edərək deyib ki, "xarici agent" qanunu Gürcüstanın suverenliyini, onu Rusiya ilə qarşıdurmaya çəkmək cəhdlərindən qorumaq üçün vacibdir. O, həmin səylərin "qlobal müharibə partiyası" tərəfindən göstərildiyini iddia edib.

Qərbin reaksiyası

ABŞ və digər Qərb ölkələri qanunla bağlı narahatlıq bildiriblər. Qanuna görə, maliyyəsinin azı 20 faizini xaricdən alan təşkilatlar "xarici təsir agentləri" kimi qeydiyyatdan keçməlidirlər.

On minlərlə gürcüstanlı bu qanun layihəsinə etiraz edib. Etirazlar amansızlıqla yatırdılıb, etirazçılara qarşı zorakı tədbirlər görülüb. Tənqidçilər bu qanun layihəsinə "Rusiya qanunu" adını veriblər. Rusiyada 10 ildir mövcud olan oxşar qanunvericilik müstəqil media, ictimai narazılığa sərt divan tutulmasında istifadə edilib.

Avropa İttifaqı bu qanunun qüvvəyə minməsinə cavab olaraq Tbilisi ilə üzvlük danışıqlarına fasilə verib. Birləşmiş Ştatlar Gürcüstanla münasibətləri hərtərəfli nəzərdən keçirməyə başlayıb.

Gürcüstan prezidenti Salome Zurabişvili ötən ay imzaladığı fərmanla oktyabrı 26-na parlament seçkiləri təyin edib. O, seçkiləri "Rusiyanın nökəri olmaqla Avropa ilə əməkdaşlıq arasında seçim" adlandırıb.

Rəy sorğularına görə, "Gürcü Arzusu" seçkiöncəsi ölkədə ən populyar partiyadır.

Sankt-Peterburqda ikinci apellyasiya məhkəməsi dövlətə xəyanətdə ittiham olunan 78 yaşlı fizik-alim Anatoli Maslovun şikayətini təmin etməyib. İclas qapalı keçirilib. Bu haqda "SotaVision" müxbiri xəbər verir.

Maslov mayda cəzasını sərt rejimdə çəkməklə 14 il həbsə məhkum edilib. Məhkəmənin qərarından sonra Maslovun vəkili Olqa Dinze jurnalistlərə deyib ki, alimin sağlıq durumu "sabit olaraq pisdir", mənəvi baxımdan da sarsılmış vəziyyətdir.

Rusiya Elmlər Akademiyasının Sibir filialının Nəzəri və Tətbiqi Mexanika İnstitutunun aparıcı elmi işçisi A.Maslov 2022-ci ildən təcridxanada saxlanılır. Hökm çıxarılmazdan 3 ay öncə onun ürəyi tutub.

Mayda ona 14 il həbs cızası kəsilib, amma prokurorluq 17 il cəza istəmişdi. Onda da məhkəmə qapalı keçirilmişdi. academ.info-nun yazdığına görə, alim Çinə hipersəslə bağlı məlumat ötürməkdə ittiham olunub.

2018-ci ildən bəri Rusiyada hipersəs sahəsində tədqiqatlarla bağlı azı 12 alim dövlətə xəyanət işi çərçivəsində həbs olunub. Onlardan bəziləri artıq vəfat edib.

Hüquq müdafiəçiləri "hipersəs" mövzusu ilə əlaqədar bütün cinayət işlərini qurama sayırlar. Onlar həmin işləri prezident Vladimir Putinin şəxsi maraqları ilə izah edirlər. Putin bir neçə dəfə bəyan edib ki, yalnız Rusiyada səsdən iti silahlar var.

Dövlət Departamenti Nümayəndələr Palatasındakı respublikaçıları 2021-ci ilin avqustunda ABŞ qoşunlarının Əfqanıstandan çıxmasına dair uzun hesabatı xüsusi seçilmiş faktlar əsasında hazırlamaqda, informasiya gizləməkdə ittiham edib.

Departament Palatanın xarici məsələlər komitəsinin sentyabrın 9-da yaydığı hesabata cavabını açıqlayıb. Bu hesabatın həmçinin ölkədə prezident seçkisi kampaniyası dövründə bir partiyanın mövqeyini əks etdirdiyi bildirilir.

Respublikaçıların üstünlük təşkil etdiyi Nümayəndələr Palatasının respublikaçı üzvləri "bir partiyanın mövqeyindən bəyanatlar verib, faktlar seçib, Amerika xalqının ifadələrindən istifadə etməyib, gerçəyi fərziyyələrlə ört-basdır edib", – Dövlət Departamenti vurğulayıb.

Bayden-Harris administrasiyası hədəfdə

Hesabatda özəlliklə Bayden-Harris administrasiyası hədəf göstərilir, onların fövqəladə hallarla bağlı plan hazırlamadığı qeyd edilir.

Palatadakı respublikaçılar Birləşmiş Ştatların ən uzunmüddətli müharibəsinin acınacaqlı sonuna görə Bayden administrasiyasını, demokratların prezidentliyə hazırkı namizədi olan vitse-prezident Kamala Harrisi ittiham edir. Əfqanıstandan çıxmağa dair Talibanla sazişi imzalamış keçmiş prezident Donald Trampın rolu kiçildilib.

Palatanın xarici əlaqələr komitəsinin respublikası sədri Maykl Makkolun (Michael McCaul) sözlərinə görə, icmal onu ortaya qoyub ki, Bayden administrasiyasının Əfqanıstan hökumətinin qaçılmaz çöküşü barədə informasiyası olub.

Ancaq təhlükəsiz evakuasiyaya yönəlik tədbir görməkdənsə, "administrasiya görüntünü təhlükəsizlikdən üstün tutub", – Makkol bəyanatında deyib.

Trampın saziş imzalamasından sonra

Hesabatda Trampın 2020-ci ilin fevralında Əfqanıstandan çıxmaqla bağlı imzaladığı sazişdən sonrakı hərbi və mülki uğursuzluqlar sadalanır. Həmin saziş fundamentalist Talibana imkan verdi ki, ABŞ-nin sonuncu məmurları 2021-ci il avqustun 30-da ölkədən çıxmamışdan ölkəni tamamilə ələ keçirsin.

Xaotik çıxış nəticəsində çoxsaylı ABŞ vətəndaşı, əfqan müttəfiqlər, qadın fəallar, Talibanın təhdidi ilə üzləşə biləcək digərləri ölkədən çıxa bilmədi.

Dövlət Departamenti bildirir ki, "Bayden əsgərlərimizi evlərinə qaytarmaq, Amerikanın ən uzunmüddətli müharibəsini bitirmək qərarını verməklə Amerikanın xalqının maraqlarına xidmət edib".

Departamentin cavabında respublikaçı konqresmenlərin 2022-ci ildə hazırladığı hesabatla da paralellər aparılır. Qeyd edilir ki, hesabat "ikipartiyalı həllərə fokuslanmaq əvəzinə ABŞ-nin Əfqanıstana doğru siyasətini daha da siyasiləşdirməklə Amerika xalqına çox pis xidmət göstərib".

Ermənistanın baş naziri Nikol Paşinyan ölkəsi ilə Avropa İttifaqı (Aİ) arasında viza rejiminə baxılması üzrə danışıqların başladığını bildirib. Bu barədə o, Avropa Komissiyası başçısının müavini Marqarita Sxinasla görüşdə deyib.

"Münasibətlərimizdə gözəçarpan dəyişikliklərin olmasından şadam: viza rejiminin liberallaşdırılması üzrə danışıqlar başlanır, Avropa Sülh Fondu Ermənistan Respublikasını dəstəkləmək qərarı verib, bunları yüksək qiymətləndiririk", – Paşinyan deyib.

O qeyd edib ki, Ermənistanda Aİ-yə üzv olmağın mümkünlüyü barədə müzakirələr davam edir. "Bu mövzuya detallı və kompleks şəkildə baxmaq lazımdır. Bu zaman Aİ-dəki tərəfdaşlarımızın müşahidələri və məsləhətlərinə qulaq asmaq vacibdir", – baş nazir deyib.

Aİ Şurasının mətbuat xidməti iyulda Ermənistanla vizasız rejimlə bağlı danışıqların rəsmən başladığını elan edib. Bloka üzv ölkələrin viza liberallaşdırılması üzrə dialoqu təsdiqləmək qərarı Ermənistan hökumətinin Qərblə yaxınlaşması, Rusiya ilə münasibətlərdə gərginliyin artması fonunda baş verir. İndiliksə Ermənistan vətəndaşlarının Avropa ölkələrinə viza alması çətinliklə başa gəlir.

Yerevanda Yunanıstan, Avstriya, Litva və Xorvatiyaya viza verilən mərkəzlərdə böyük növbələr var. Ajiotaj hər gün yaranmasa da, bəzən vizaların verilməsi aylarla çəkir.

Ukrayna rəsmiləri sentyabrın 10-da bildiriblər ki, Rusiya Kiyevə, Ukraynanın şimal-şərqində kritik infrastruktura genişmiqyaslı dron-raket hücumu gerçəkləşdirib. Rusiya rəsmiləri isə ötən gecə Ukraynanın dron hücumundan Moskva yaxınlığında bir qadının öldürüldüyünü, Moskvanın üç aeroportunda uçuşların dayandırıldığını açıqlayıblar.

Moskvadakı aeroportlarda əməliyyatların artıq bərpa olunduğu deyilir.

Ukrayna Silahlı Qüvvələrinin məlumatına görə, Rusiya ötən gecə iki raket və azı 46 dronla hücuma keçib, dronlardan 38-i vurulub.

Paytaxt Kiyevə istiqamətlənən dronların hamısının vurulduğu bildirilir. Kiyev rəsmiləri şəhərə ziyan dəymədiyini deyirlər.

Ukraynanın şimal-qərbindəki Sumı vilayətində isə kritik infrastruktur obyektlərinə hücum olduğu, amma müdafiə qüvvələrinin hücumu dəf etdiyi xəbər verilir.

AzadlıqRadiosu tərəflərin iddialarını müstəqil yoxlaya bilməyib.

Moskva vilayətinə dron zərbəsindən ölən və yaralananlar var

Moskva vilayətinin qubernatoru Andrey Vorobyov Ramenskoye şəhərinə dron zərbələri nəticəsində bir nəfərin öldüyünü, üç nəfərin yaralandığını bildirib. Daha öncə 9 yaşlı uşağın həlak olması barədə informasiya təsdiqini tapmayıb. Qubernator ölənin 46 yaşlı qadın olduğunu deyib.

Vorobyov xəsarət alan üç nəfərin Ramenskoye xəstəxanasına yerləşdirildiyini söyləyib.

Sentyabrın 10-da səhər Sportivnoye döngəsindəki binaya dron zərbəsindən 11-12-ci mərtəbələrdəki mənzillər yanıb. Hazırda yanğının söndürüldüyü bildirilir. Vilayət rəhbəri daha bir dronun Vısokovoltnoye küçəsində evin üzərinə düşdüyünü, orada 9-cu mərtəbədə mənzilə ziyan dəydiyini söyləyib. Onun sözlərinə görə, bir nəfər xəsarət alıb.

"Müvəqqəti sığınacaqlara 43 nəfər yerləşdirilib. Onlar isti yeməklə təmin ediliblər", – Vorobyov vurğulayıb.

O, ötən gecə bir neçə rayonda ümumilikdə dörd dronun məhv edildiyini açıqlayıb.

Paytaxta yaxınlaşan dronlar vurulub

Moskvanın meri Sergey Sobyanin isə həmin dronların paytaxta yaxınlaşarkən vurulduğunu, dron qalıqlarından xəsarət alanların, dağıntıların olmadığını deyib.

"Jukovski" aeroportu yaxınlığında vurulan dronun qalıqlarının yaratdığı fəsadlar aradan qaldırılır, – Sobyanin bildirib.

Aeroportun mətbuat xidməti onun bağlandığını açıqlayıb. Moskvaətrafına dron hücumlarından sonra "Vnukovo", "Şeremetyevo" və "Domodedovo"da reyslər gecikir.

Moskvada Kaşirsk şosesinə dron qalıqları düşməsi orada nəqliyyatın hərəkətinin dayandırılmasına səbəb olub.

Tula vilayətində də iki dron vurulub, xəsarət alan olmayıb. Dronların qalıqlarının yanacaq-energetika kompleksi obyektlərindən birinin üzərinə düşdüyü xəbər verilir.

Bundan başqa, Bryansk və Lipetsk vilayətləri də dron hücumuna məruz qalıb. Bryanskın qubernatoru 59 dronun məhv edildiyini açıqlayıb.

Ukraynanın yeni təyin olunmuş xarici işlər nazir Andrey Sibiqa vəzifədə ilk addımlarından biri olaraq Gürcüstandakı müvəqqəti işlər vəkilinin uzunmüddətli missiyasına son verib. O, vəzifədən kənarlaşdırılan Mixaylo Xarışinin müharibə dövrü diplomatiyası reallıqlarını anlamadığını deyib.

Xarışin bu yaxınlarda ictimai şəkildə deyib ki, adı çəkilməyən qüvvələr Gürcüstanla Ukraynanın tarixən güclü əlaqələrinə zərbə vurmağa çalışırlar.

Sıbiqa sentyabrın 5-də xarici işlər naziri təyin olunub. İki il yarım öncə Rusiyanın işğalı başlayandan Ukrayna hökumətdə ən böyük dəyişikliklərdən birini gerçəkləşdirib.

Sibiqa Kiyevin səfirləri və konsulları ilə məsləhətləşmələr barədə xəbərlərdən sonra sosial mediada yazıb ki, Ukrayna diplomatiyası üçün qeyd-şərtsiz prioritet ölkəsinin silahlar və başqa müdafiə ehtiyaclarıdır.

Kiyev Tbilisidəki səfirini təxminən iki il qabaq müvəqqəti işlər vəkili ilə əvəzləyib. Ukrayna prezidenti Volodimir Zelenski işğal başlayandan bir həftə sonra Gürcüstandakı səfiri məsləhətləşmələr üçün geri çağırmışdı. Buna Gürcüstan hökumətinin Ukraynaya köməyə getmək istəyən könüllülərə əngəl törətməsi barədə məlumatlar səbəb olmuşdu.

Gürcüstanın Kiyevdəki səfiri Giorgi Zakaraşvili 2023-cü ilin iyulunda Zelenski ilə Tbilisi arasında açıq mübahisədən sonra Ukraynanı tərk edib.

Müharibə boyunca tərəflər arasında gərginlik artıb. Belə ki, Gürcüstanın hakim partiyası Moskva ilə əlaqələri bəzi aspektlərdə görünən şəkildə yumşaldıb, Qərb tərəfdaşları ilə mübahisələri qızışdırıb.

Hakim Vahid Rusiya Partiyası təmsilçilərinin 21 regionun çoxunda qubernator və yerli qanunverici orqanlara deputat seçkilərində qalib gələcəyi gözlənilir. Əksər insan haqları qrupları və müstəqil ekspertlər isə seçkidə həqiqi rəqabətin olmadığını deyirlər.

Üçgünlük səsvermə sentyabrın 8-də başa çatıb. Moskva Şəhər Dumasının, Sankt-Peterburq şəhəri rəhbərliyi də seçilirdi.

Hazırda vəzifədə olanlar öndədir

Vəzifədə olan, yaxud müvəqqəti vəzifə icra edən qubernatorların, əsasən, birtərəfli keçmiş seçki yarışında öndə getdiyi görünür.

Rusiya hakimiyyəti bu seçkidə Putin tərəfdarlarının seçilməsini Ukraynada iki il yarımdır gedən müharibədə vətənpərvərlik təcəssümü sayırlar. Moskva təcavüzkar müharibəsini "xüsusi hərbi əməliyyat" adlandırır, eyni zamanda narazılara divan tutur.

"Səmimi olaq: Müharibə gedir. Tapşırığımız düşməni məğlub etməkdir", – keçmiş prezident və baş nazir, Putinin çoxdankı müttəfiqi Dmitri Medvedev TASS dövlət xəbər agentliyinə deyib. Medvedev hazırda hakim Vahid Rusiya Partiyasının sədridir.

Putin 24 ildir Rusiyanı idarə edir. Ölkədə seçkilər həmişəkindən daha sərt nəzarət altında keçirilir, heç bir etibarlı beynəlxalq müşahidə missiyası, həqiqi müxalif namizəd olmayıb.

Ukraynanın bəyanatı

Ukraynanın işğal olunmuş vilayətlərində, ilhaq edilmiş Krımda da bülletenlər yığılıb.

Ukraynanın Xarici İşlər Nazirliyi işğal altında olan regionlardakı prosesi beynəlxalq hüququn pozulması, seçkiləri "dəyərsiz", "qanunsuz" adlandırıb.

"Qolos" seçicilərin hüquqlarını müdafiə qrupu isə "seçkilərin imitasiyası" prosesində gerçək rəqabətin olmadığını vurğulayıb.

Qrup bildirib ki, namizədlərin üçdə birini Rusiya seçki orqanları prosesə buraxmayıb.

Səslərin yığılması üç gün çəkib.

Rusiya Mərkəzi Seçki Komissiyasının (MSK) başçısı Ella Pamfilova deyib ki, səsvermə prosesində ciddi pozuntu olmayıb, seçici fəallığı 90 faiz civarında olub.

"Qolos" təkcə seçki kampaniyası dövründə azı 500 pozuntu iddiası aldığını bildirib.

İsrailin ötən gecə Suriyaya endirdiyi zərbələrdən ölənlərin sayı 14-ə, yaralı sayı 40-a yüksəlib. Bu haqda Suriya dövlət mediası sentyabrın 9-da məlumat yayıb.

"Reuters" mənbələrə istinadla hücumların hədəfinin böyük hərbi tədqiqat mərkəzi olduğunu yazır.

ABŞ və Aİ-nin terrorçu saydığı HƏMAS radikal qruplaşması oktyabrın 7-də İsrailə hücum edəndən bəri İsrail Suriyada İranın dəstəklədiyi hərbi hədəflərə zərbələri gücləndirib, həmçinin Suriya ordusunun müdafiəsi, bəzi qüvvələri vurulub.

Yerli səhiyyə rəsmisi Suriya dövlət xəbər agentliyinə deyib ki, 13 nəfər xəsarət alıb, bəzilərinin durumu ağırdır.

İsrail adətən Suriyaya zərbələr barədə konkret xəbərləri şərh etmir, bu zərbəyə də münasibət açıqlanmayıb.

Qəzzada müharibə başlayandan Suriyaya ən böyük hücum apreldə İran səfirliyini şübhəli İsrail hərbi təyyarələrinin bombalaması olub. İran həmin zərbədə yeddi hərbi müşavirin, o cümlədən üç aparıcı komandirin həlak olduğunu bildirib.

HƏMAS-ın İsrailə 7 oktyabr hücumunda 1200 nəfər öldürülüb, 250 nəfər girov götürülüb. Girovlardan bir qismi sonradan buraxılsa da, təxminən 100 nəfərin hələ də girovluqda qaldığı, onlardan bəzilərinin öldürüldüyü bildirilir.

Livanla sərhəd

İsrail hərbi kabinetinin keçmiş üzvü Benni Qants bazar günü deyib ki, İsrail diqqətini "Hizbullah" qruplaşması və Livanla sərhədə yönəltməlidir. "Gecikirik", – o xəbərdarlıq edib.

İranın dəstək verdiyi, İsrail və ABŞ-ın terrorçu saydığı "Hizbullah" qruplaşması İsraillə, demək olar, hər gün sərhəd boyunca atışır. Bu Livan qruplaşması HƏMAS-ı dəstəklədiyini bildirib.

"Qəzzanı idarə etməyə yetərincə qüvvələrimiz var, şimalda nə getdiyinə fokuslanmalıyıq", – Vaşinqtonda Yaxın Şərq forumunda danışan Qants deyib. O, İran və əlaltılarını "real məsələ" adlandırıb.

İsrailin Qəzzaya cavab zərbələrində 41 minə yaxın insanın öldürüldüyü bildirilir. BMT-nin insan haqları ofisi ölənlərin çoxunun qadınlar və uşaqlar olduğunu açıqlayıb.

Venesuelada müxalifətin prezidentliyə namizədi Edmundo Qonsales bazar günü – sentyabrın 8-də siyasi sığınacaq üçün İspaniyaya uçub. Bu barədə Madrid açıqlama yayıb.

İspaniya Xarici İşlər Nazirliyinin məlumatına görə, prezident Nikolas Maduronun seçkidə rəsmən qalib olunmasına qarşı çıxan Qonsales həyat yoldaşı ilə birlikdə Torrexon-de-Ardos hərbi bazasına çatıb.

ABŞ, Aİ, digər güclər 75 yaşlı Qonsalesi mübahisəli seçkinin qalibi kimi görürdülər. Bir həftə öncə Venesuela hakimiyyəti onu gizli fəaliyyət və digər cinayətlərdə ittiham edərək həbsinə order verib.

"Demokratiyanın qəmli günü"

"Bu gün Venesuelada demokratiyanın qəmli günüdür. Demokratiyada heç bir siyasi lider başqa ölkədə sığınacaq istəməyə vadar edilmir", – Aİ-nin xarici siyasət rəhbəri Jozep Borrel bəyanatında deyib.

"Qonsales demokratiyanın ən yaxşı ümidi olaraq qalır", – bunu isə ABŞ-ın dövlət katibi Entoni Blinken X platformasında yazıb: "Biz Maduro və təmsilçilərinin hakimiyyətdən zorla yapışmasına imkan verməməliyik".

Venesuelanın vitse-prezidenti Delsi Rodriqes Instagram-da yazıb ki, hakimiyyət siyasi asayişi bərpa etmək üçün Qonsalesə təhlükəsiz çıxış verib. İspaniya Xarici İşlər Nazirliyi isə Qonsalesin ölkədən çıxması ilə bağlı Venesuela hökuməti ilə rəsmi danışıqlar aparılmadığını bildirib.

Venesuela müxalifəti Qonsalesin 28 iyul seçkisinin qalibi olduğunu bildirib, onun qələbəsinin əks olunduğunu dediyi səsvermə nəticələrini yayıb.

Maduro isə deyilənləri rədd edərək bildirib ki, sağ-qanad onun hökumətini qəsdlə sabotaj etməyə çalışır.

Müxalifət qələbəsinin tanınmasından ötrü daha çox etirazların keçirilməsinə, beynəlxalq təzyiqi gücləndirməyə çağırır. Amma indiyədək bu taktikanın nəticəsi olmayıb, getdikcə hökumətə qarşı mitinqlərə daha az adam qatılır.

NATO üzvləri Rumıniya və Latviya sentyabrın 8-də Rusiyanı bu ölkələrin hava məkanını hərbi dronlarla pozmaqda suçlayıb. Bu isə Moskva ilə Qərb arasında gərginliyi daha da qızışdırıb.

Rusiya 2022-ci ilin fevralında Ukraynaya qarşı tammiqyaslı işğala başlayandan Rusiya hərbi dronları, raketlərindən Ukraynaya qonşu ölkələrin ərazisinə düşən, orada qəzaya uğrayanlar olub. Rumıniya sonuncu dəfə bu ilin iyulunda bir neçə dəfə ərazisinə dron qalıqları düşdüyünü təsdiqləyib.

Rumıniya havaya qırıcıları qaldırıb

Bu ölkənin Xarici İşlər Nazirliyi Rusiyanın "kriminal" uçan aparatlarının Rumıniyanın hava məkanını pozduğunu deyərək ona etiraz bildirib.

Sentyabrın 8-də X platformasında yerləşdirilən bəyanatda nazirlik Rusiyanı "ehtiyatsız" eskalasiyanı dayandırmağa çağırıb. Qurum insidentlərlə bağlı NATO və müttəfiqləri ilə konsultasiyalara başladığını əlavə edib.

Bundan öncə Rumıniya elə həmin gün bildirib ki, Rumıniyanın hava məkanını qısa müddətə pozaraq Ukraynaya tərəf uçan dronu izləmək üçün havaya iki qırıcı qaldırıb. Ordunun məlumatına görə, Ukrayna ilə sərhəddə yerləşən Periprava kəndinin ətrafında axtarış aparılır, dronun orada qəzaya düşməsindən şübhələnirlər.

NATO-nun baş katibinin müavini, Rumıniyanın aparıcı diplomatı Mirça Coane deyib ki, hərbi alyans Rusiyanın Rumıniyanın hava məkanını pozmasını pisləyir.

"Rusiyanın müttəfiqlərə qarşı məqsədli hücumuna dair informasiyamız olmasa da, bu hərəkətlər məsuliyyətsizdir, təhlükəli ola bilər", – o, X platformasında yazıb.

Latviyadan bəyanat

Latviya da sentyabrın 7-də Rusiya hərbi dronunun onun hava məkanını pozaraq ərazisində qəza etdiyini bildirib.

"Müttəfiqlərimiz ilə sıx təmasdayıq. NATO-nun şərq cinahında belə insidentlərin sayı artır, onları birlikdə həll etməliyik", – Latviyanın prezidenti Edqars Rinkeviçs X-də yazıb.

Latviyanın Müdafiə Nazirliyi bəyanatında bildirib ki, dron ölkənin hava məkanına Belarusdan keçib, Rezekne bələdiyyəsi ərazisində qəza edib.

"Bu vəziyyət Latviyanın şərq sərhədini möhkəmləndirmək üçün başladığımız işi davam etdirməli olduğumuzu təsdiqləyir. PUA-ların və digər aparatların fəaliyyətini məhdudlaşdırmaqdan ötrü havadan müdafiə və radioelektron mübarizə imkanlarını inkişaf etdirmək də buraya daxildir", –AFP-nin məlumatına görə, müdafiə naziri Andris Spruds deyib.

Telegram sosial şəbəkəsinin qurucusu Pavel Durov Fransada saxlanandan sonra kanalında ilk postunu dərc edib.

O, tərəfdarlarına dəstəyə görə təşəkkür edərək yazıb ki, Fransa polisi onu dörd gün ərzində dindirib, bunu Durovun "Telegram-ın başqaları tərəfindən qanunsuz istifadəsi üçün məsuliyyət daşıması" ilə izah edib. Ona həmçinin deyilib ki, əsasını qoyduğu sosial şəbəkənin administrasiyası hakimiyyətin sorğularına cavab verməyib.

Durov özünə qarşı iddiaları "gözlənilməz", vəziyyəti isə "təəccüblü" adlandırıb, çünki, onun postda yazdığı kimi, Telegram-ın Avropa İttifaqında rəsmi təmsilçisi var, sorğulara o cavab verir. O özü isə şəxsən Fransada terrorçuluq təhlükəsi ilə mübarizə üçün Telegram-ın qaynar xəttinin yaradılmasına kömək edib, bütün bu müddət ərzində Fransa hakimiyyətinin əlində onunla əlaqə qurmaqdan, kömək istəməkdən ötrü çoxsaylı üsullar olub, - Durov belə yazır.

Onun sözlərinə görə, hansısa ölkə internet-xidmətdən məmnun deyilsə, mövcud praktika odur ki, bu xidmətə qarşı məhkəmə iddiası qaldırılır, onun baş direktoru üçüncü tərəflərin törətdiyi cinayətlərə görə ittiham edilmir.

Telegram-ın qadağan olunduğu ölkələr

"Bəzən biz konfidensiallıqla təhlükəsizlik arasında balans barədə ölkənin tənzimləyici orqanı ilə razılığa gələ bilmirik. Belə hallarda bu ölkəni tərk etməyə hazırıq. Bunu dəfələrlə etmişik. Rusiya bizdən izləmələr üçün şifrələmə kodlarını tələb edəndə imtina etdik və Telegram Rusiyada qadağan olundu. İran bizdən dinc etirazçıların kanallarını bloklamağı tələb edəndə imtina etdik – və Telegram İranda qadağan olundu. Biz prinsiplərimizə uyğun gəlməyən bazarları tərk etməyə hazırıq, çünki bunu pula görə etmirik", – Durov yazıb.

O, həmçinin Telegram-da cinayətkarlarla mübarizə üçün tədbirlər görüləcəyini vəd edib.

"Qarşıma məqsəd qoymuşam ki, bu mənada vəziyyəti əhəmiyyətli şəkildə düzəldək. Artıq şirkət daxilində bu prosesə başlamışıq, tezliklə sizinlə əldə etdiyimiz proqres barədə daha detallı informasiyanı bölüşəcəyəm", – Durov qeyd edib.

P.Durov avqustun 24-də Parisin Le-Burje aeroportunda saxlanılıb. Dörd gün sonra ona qarşı irəli sürülən ittihamların böyük hissəsi Telegram messenceri vasitəsilə törədildiyi bildirilən cinayətlərlə bağlıdır, platforma administrasiyasının isə Fransanın hüquq-mühafizə orqanları ilə əməkdaşlıqdan imtina etdiyi deyilir.

Durov məhkəmə nəzarəti altında, 5 milyon avro girov qarşılığında azadlığa buraxılıb. Biznesmenin Fransanı tərk etməsi yasaqlanıb. O, həftədə iki dəfə polisdə qeydiyyatdan keçməlidir.

Özbəkistanda bir qadına qarşı keçmiş prezident İslam Karimovun islamçılarla danışdığını göstərən 1991-ci ilə aid videonu paylaşdığına görə məhkəmə hökmü qüvvədə saxlanılıb. "Human Rights Watch" (HRW) insan haqları təşkilatı sentyabrın 4-də hökmü pisləyib.

İki həftə öncə Daşkənd regional məhkəməsi Sevara Şaydullayevaya qarşı 30 aylıq şərti cəzanı qüvvədə saxlayıb. Qadın bu ilin aprelində "Özbəkistanda konstitusiya quruluşunu devirməyə açıq çağırışın yer aldığı materialları bilərəkdən saxlayıb yaymaqda" təqsirli bilinib.

Videonu anası ilə birlikdə yayan Şaydullayevaya bəzi qadağalar tətbiq olunub. O, ictimai tədbirlərə qatıla bilməz, Daşkənd vilayətini icazəsiz tərk edə bilməz.

"Özbəkistan hakimiyyəti Sevaranı keçmiş prezidentin videosunu paylaşdığına görə mühakimə etməməlidir. Hakimiyyət onun məzmunu ilə razılaşmasa da, 33 ilin videosunda deyilənlər artıq tarixdir", – təşkilatın Orta Asiya üzrə tədqiqatçısı Mihra Ritman deyib.

Videoda nə var

Sözügedən video 1991-ci ilin dekabrında şərqi Namanqan şəhərində çəkilib. Karimov bir zalda oturdularaq "əl-Qaidə"yə bağlı Özbəkistan İslamçı Hərəkatının gələcək lideri Tohir Yuldaşı dinləməyə məcbur edilib. O, Karimova hökumət və islam barədə məruzə deyib. Şaydullayevanın YouTube-dan yüklədiyi video on illərdir dövr edilir.

Karimov daha sonra Namanqanda yerli hökumət idarələrini tutmuş bir qrup şəxslə görüşüb. Onlar Özbəkistanın islam dövləti elan olunmasını tələb ediblər, Karimov da videoda bunu vəd edir.

Ancaq 1990-cı illərin sonlarından başlayaraq Karimov hökuməti müsəlmanlara qarşı kütləvi təzyiqlərə başlayıb və bunu 2016-cı ildə vəfat edənədək sürdürüb.

HRW-nin bəyanatında deyilir ki, vəzifədə olan prezident Şavkat Mirziyoyevin dövründə də din və ifadə azadlığına ciddi məhdudiyyətlər qalmaqdadır.

"Azı 30 il öncə baş verənlərin əks olunduğu videonu yaymaq cinayət sayılmamalıdır. Özbəkistan hakimiyyəti Şaydullayevaya qarşı hökmü dərhal ləğv etməli, onun azadlığına bütün məhdudiyyətləri qaldırmalıdır", – Ritman vurğulayıb.

Sentyabrın 5-nə keçən gecə Rusiya qüvvələri Ukraynaya dronlarla hücum edib. Ölkə ərazisində hava həyəcanı elan edilib.

Gecə Jitomirdə partlayış səsləri eşidilib. Kiyevin meri Vitali Kliçko səhər bildirib ki, dronlara görə şəhərdə havadan müdafiə sistemləri işləyir.

Ukrayna Silahlı Qüvvələrinin məlumatına görə, dronlar Çerniqov, Kiyev və Sumı vilayətləri istiqamətində uçub. Hücumun nəticələri barədə, hələlik, informasiya yoxdur.

Belarusun Qomel şəhərində də partlayışlar eşidilib. "Belaruski Qayun" monitorinq kanalı bildirir ki, Qomel rayonunda Rusiyanın Ukraynaya buraxdığı "Şahed" dronları vurulub, iki partlayış səsi eşidilib, Belarus qırıcıları havaya qalxıb.

"Nikolayevski Vanyok" Teleqram kanalının hesablamasına görə, ümumilikdə bu gün Ukrayna-Belarus sərhədini "yeddi və ya səkkiz" Rusiya dronu keçib. "Şahed"lər hələ də Ukrayna səmasında dövrə vurur – Kiyev də daxil olmaqla səkkiz bölgədə hava həyəcanı səslənir.

"Flaqştok" nəşrinin məlumatına görə, dronların qalıqları Novobelitsk rayonuna düşə bilərdi, orada iki kiçik yanğın baş verib və söndürülüb.

"Belaruski Qayun" daha sonra Qomel vilayətində iki istiqamətə iki dronun hərəkət etdiyini xəbər verib.

Rusiyanın Müdafiə Nazirliyi Belqorod, Kursk və Bryansk vilayətləri üzərində raket və dronların vurulduğunu bəyan edib. Qara dənizin şimal-şərq hissəsində isə iki ekipajsız katerin məhv edildiyi bildirilir.

ABŞ, İsrail və Misir Qəzza sektoru ilə Misir arasındakı sərhəddə Filadelfi dəhlizində monitorinqin mexanizmini müzakirə edirlər. Bu haqda "The Financial Times" mənbələrə istinadla yazır.

Mənbələrin dediyinə görə, plana yeraltı yüksək texnologiyalı səddin tikilməsi, tunellərin tikintisini izləmək üçün əlavə ötürücülərin qoyulması, eləcə də Qəzza sektoru ilə sərhəddə Fələstin hərbçilərinin yerləşdirilməsi daxildir.

Mənbələr ABŞ-nin belə bir layihənin maliyyələşdirilməsini üzərinə götürə biləcəyini bildiriblər.

İsrailin strateji məsələlər üzrə naziri Ron Dermer "Bloomberg" agentliyinə deyib ki, ölkəsi Filadelfi dəhlizinə nəzarətlə bağlı danışıqlara hazırdır, ancaq bu, HƏMAS qruplaşması ilə müharibə bitəndən sonra mümkündür. ABŞ və Aİ HƏMAS-ı terrorçu sayır.

Xatırlatma

İsrail Qəzza zolağında əməliyyat aparır. HƏMAS ötən ilin oktyabrında İsrailin cənubuna hücum edəndən, azı min nəfəri qətlə yetirəndən sonra bu müharibə körüklənib. HƏMAS azı 250 nəfəri girov götürüb Qəzzaya aparmışdı. Sonradan danışıqları nəticəsində girovlardan azı 100 nəfər azadlığa buraxılıb.

HƏMAS radikallarının əlində azı 100 nəfərin qaldığı, onlardan azı 30-nun vəfat etdiyi güman edilir.

Avqustun 31-də İsrail əsgərləri Qəzzada altı girovun cəsədini tapıblar. Hərbçilərin onların bu yaxınlarda öldürüldüyünü deyiblər.

Ölənlərin içində rusiyalı Aleksandr Lobanov da olub. HƏMAS Lobanovun son sözlərinin yer aldığı video yayıb. O deyir ki, girovlar ağır şəraitdə saxlanır, onların vacib tələbat, gigiyenik ləvazimatları yoxdur. Lobanov İsrail hakimiyyətini HƏMAS-la razılaşma əldə edərək girovların buraxılmasına nail olmağa çağırıb.

Ancaq videonun nə zaman, hansı şəraitdə yazıldığı dəqiqləşdirilmir.

Sentyabrın 4-də Birləşmiş Ştatlar Rusiyanı 2024-cü il ABŞ prezident seçkisinə təsir göstərməyə çalışmaqda ittiham edib. Bu zaman Kremlin idarə etdiyi media orqanları və amerikalıları bilməyərəkdən Rusiya propaqandasına məruz qoymaqdan ötrü hazırlanmış onlayn platformalardan istifadə olunduğu bildirilir. Ədliyyə Departamenti sentyabrın 4-də bu barədə pres-reliz yayıb.

Departamentin məlumatına görə, Kreml əvvəl "Russia Today" kimi tanınan RT kimi media orqanları, eləcə də ABŞ seçicilərini dezinformasiya ilə hədəfə alan onlayn platformalardan yararlanır. RT Kremlin propaqanda səylərinin əsas hissəsi sayılır.

32 internet domeni necə istifadə olunub

Ədliyyə Departamenti bildirir ki, Rusiya hökumətinin yönəltdiyi xarici “məkrli" təsir kampaniyasında istifadə olunan 32 internet domeni müsadirə edilib. FTB direktoru Kristofer Rey (Christopher Wray) bu domenlərin Rusiya hökuməti tərəfindən idarə olunduğunu, amerikalı istifadəçiləri aldatmağa yönəlik "Rusiya hökumət propaqandası ilə dolu" vebsaytlar yaratdığını deyib.

Məlumata görə, Rusiya prezident administrasiyasının nəzarətində olan Rusiya şirkətləri domenlər vasitəsilə hökumət propaqandasını gizlicə yayıblar. Propaqandanın məqsədi təkcə prezident seçkisinə təsir göstərmək deyil, həm də Ukraynaya beynəlxalq dəstəyi azaltmaq, rusiyayönlü siyasət və maraqları gücləndirmək olub.

Prezident Vladimir Putinin yaxın ətrafının, o cümlədən aparat rəhbərinin müavini Sergey Kriyenkonun Rusiyanın ictimai münasibətlərlə bağlı şirkətlərini yönəltdiyi deyilir. Onlar da, öz növbələrində, dezinformasiya yayıblar.

Baş prokuror Merrik Qarland (Merrick Garland) Kremlin seçkilərdən hansı nəticəyə üstünlük verdiyini açıqlamayıb. Amma Putin bu ilin əvvəlində demişdi ki, Co Bayden keçmiş prezident Donald Trampdan daha proqnozlaşdırılandır. O zaman Bayden hələ seçki yarışından çəkilməmişdi. İyulda Bayden vitse-prezident Kamala Harrisin namizədliyini dəstəklədi və sonuncu avqustda Demokratlar Partiyasının namizədi elan edildi.

10 milyon dollarlıq sxem

Ədliyyə Departamenti iki rusiyalıya qarşı ittihamnaməni də açıqlayıb. 31 yaşlı Konstantin Kalaşnikov və 27 yaşlı Yelena Afanasyeva Xarici Agentlərin Qeydiyyatı Aktını (FARA) pozmaqda, çirkli pulyuma cəhdində ittiham olunurlar.

Qarland deyib ki, RT-nin bu iki əməkdaşı 10 milyon dollarlıq sxemdə ittiham olunur, məqsəd Rusiya hökumətinin "gizli" mesajları ilə dolu kontent hazırlayaraq ABŞ izləyicilərinə çatdırmaq olub. O, təhqiqat getdiyini, hər iki şəxsin azadlıqda olduğunu deyib.

Rusiya isə bu addımı "əcinnə ovu" adlandırıb, ABŞ əhalisini qorxutmaq niyyəti güddüyünü deyib. O da qeyd olunub ki, Vaşinqtonun RT-yə qarşı hərəkətlərinə cavab olaraq Rusiya da ABŞ mediasını hədəfə alacaq. Bu barədə Rusiya XİN-in sözçüsü Mariya Zaxarova sentyabrın 5-də danışıb.

ABŞ Ədliyyə Departamenti bir ay öncə Rusiyanı ABŞ seçkisinə birbaşa təhdid adlandırmışdı.

ABŞ Xəzinədarlığı isə domenlərin müsadirəsindən başqa, 10 fərdə və iki quruma sanksiyalar elan edib. Onların arasında RT-nin baş redaktoru Marqarita Simonyan və baş redaktor müavini Yelizaveta Brodskaya da var.

Sentyabrın 3-də Rumıniya parlamentinin aşağı palatası Ukraynaya "Patriot" raketdən müdafiə sistemi verilməsini təsdiqləyib.

2004-cü ildən NATO üzvü olan Rumıniyanın Ukrayna ilə 650 kilometrlik sərhədi var, Moskva Dunay çayı boyunca Ukrayna limanlarını hədəfə alanda Rusiya dronlarının qalıqları dəfələrlə onun ərazisinə düşüb.

Prezident Klaus İohannis qanunu imzalayandan sonra hökumət sistemin verilməsi üzrə sərəncam verəcək.

Rumıniya iki işlək "Patriot" sistemindən birini o şərtlə verməyə razılaşıb ki, müttəfiqlər daha sonra onun əvəzini versinlər. Bu, NATO-nun Kiyevə vəd etdiyi beş belə sistemdən və digər strateji havadan müdafiə sistemlərindən biridir.

Rumıniya Senatının müdafiə məsələləri üzrə komitəsinin sədri Nikoleta Paulyuk deyib ki, Ukraynaya "Patriot"un verilməsi Rumıniyanın müdafiəsiz qalacağı anlamına gəlmir.

Buxarestin daha beş belə sistemi var – ikisini silahla təchiz etməyə götürüblər, ikisi isə tezliklə gəlməlidir.

Rumıniya 2017-ci ildə "Patriot" almaqdan ötrü 4 milyard dollarlıq saziş imzalayıb. Bu, ölkənin indiyədək imzaladığı ən böyük alış kontraktıdır.

Ukraynanın xarici işlər naziri Dmitro Kuleba sentyabrın 4-də istefa ərizəsini təqdim edib. Bundan öncə prezident Volodimir Zelenski müharibə dövrü kabinetini yeniləmək planlarını açıqlayıb. Bu, Rusiyanın Ukraynaya qarşı tammiqyaslı işğalından iki il yarım keçdiyi bir dönəmə təsadüf edir.

Kulebanın istefasını elan edən parlament sədri Ruslan Stefançuk deyib ki, istefa Ukrayna Ali Radasında müzakirə olunacaq.

Stefançukun bir gün öncə dediyinə görə, baş nazirin Avropa və Avro-Atlantik inteqrasiya üzrə müavini Olha Stefanişina, baş nazirin müvəqqəti işğalda olan ərazilərin reinteqrasiyası üzrə müavini İrina Vereşçuk da istefalarını təqdim ediblər.

Zelenski demişdi ki, hökuməti gücləndirmək, ölkəyə gərəkən nəticələrə nail olmaq üçün Ukrayna hökumətinə daha çox dəyişiklik olunacaq.

"Buna görə də nazirlər kabinetində, prezident aparatında bir sıra kadr dəyişiklikləri olacaq", – o, sentyabrın 3-də söyləyib.

Strateji sənayelər naziri Oleksandr Kamışin, ədliyyə naziri Denis Malyuska, ətraf mühit naziri Ruslan Strilets prezidentin açıqlamasından öncə istefa veriblər. Yerli silah istehsalına nəzarət edən Kamışin deyib ki, müdafiə sektorunda işini davam etdirəcək, amma başqa rolda.

Zelenski dəyişiklikləri belə izah edib ki, Ukraynaya özəlliklə qış mövsümünə hazırlıq zamanı mərkəzi hökumətlə icmalar arasında daha çox qarşılıqlı əlaqə gərəkdir.

Avqustun 30-da Polşa hökuməti həkimlər üçün aborta çıxışın təhlükəsizliyinin təmin olunmasına yönəlik tövsiyələr dərc edib.

Yeni qaydalara görə, bir mütəxəssisin, o cümlədən kardioloq, endokrinoloq, yaxud psixiatrın tövsiyələri qadının xəstəxanada leqal abort etdirməsi üçün yetərli əsas sayılır. Proseduru icra edən həkim isə məsuliyyətə cəlb olunmamalıdır.

2020-ci il oktyabrın 22-də Polşa Konstitusiya Məhkəməsinin qəbul etdiyi qərara görə, döldə qüsurlara görə hamiləliyin sonlandırılması qanunsuzdur. Polşada abortların 98 faizi məhz bu səbəbdən gerçəkləşdirilir. Qərara görə, aborta yalnız zorlama və insest, eləcə də ananın həyatına, yaxud səhhətinə təhdid olanda icazə verilir.

Xidmətdən imtina edən cərimələnəcək

2023-cü ilin sonunda vəzifəyə keçən baş nazir Donald Tusk deyib ki, abort barədə qanunu liberallaşdırmaq, hamiləliyin 12-ci həftəsinə qədər onun sonlandırılmasına icazə vermək niyyətindədir. Ancaq bu təklif parlamentdə yetərli dəstəyi yığa bilməyib. Bu səbəbdən Tusk hökuməti problemin başqa yollarını axtarmalı olub.

Səhiyyə naziri İzabela Leşina deyib ki, hazırda həkimlərin və xəstəxanaların əksəriyyəti bir həkimin rəyi əsasında hamiləliyin erkən dövründə aborta icazə verməklə bağlıq qaydalara əməl etmir, cinayət təqibindən ehtiyatlanır.

"Hamiləliyin sağlamlığına təhlükə yaratması barədə tibbi arayışı olan qadına Milli Səhiyyə Fondu ilə müqavilə bağlamış tibbi müəssisədə hamiləliyin sonlandırılması xidməti göstərilməlidir", – nazir vurğulayıb.

Tibbi göndərişi olan qadını abort etməkdən imtina edən qurumlar 500 min zlotiyə (129 min dollar) qədər cərimələnə və ya Milli Səhiyyə Fondu ilə müqaviləni itirə bilər.