Qlobal xəbərlər sürətlə yayılır, hər gün ABŞ prezidenti Donald Tramp, Ukrayna müharibəsi, NATO, Rusiya və müxtəlif diplomatik manevrlərlə bağlı yeni məlumatlar gəlir.
Bütün bu informasiya axını ilə ayaqlaşmaq çətin ola bilər, buna görə də burada bilməli olduğunuz dörd əsas məqamı təqdim edirik.
Ukraynanın nadir torpaq metalları
Əvvəlki ABŞ administrasiyası Rusiyanın Ukraynaya qarşı müharibəsini beynəlxalq hüququ qorumaq üçün müqavimət göstərilməsi gərəkən haqsız işğal olaraq görürdü və Moskvanı təcrid etmək, cəzalandırmaq üçün sanksiyalardan istifadə edirdi.
Lakin Tramp "tranzaksiya" (praqmatik) diplomatiyası yanaşmasını qəbul edib. O, Ukraynanın vacib minerallarının birgə istifadəsi üzrə razılaşmanı müharibəni bitirmək üçün strategiyasının mərkəzinə qoyub.
Prezident Tramp deyir ki, bu razılaşmanın imzalanması Vaşinqtona həmin təbii ehtiyatlara çıxış vermək, Ukraynanın müdafiəsinə qoyduğu böyük maliyyə sərmayələrini geri almaq məqsədi daşıyır. Bu, tamamilə "ilk əvvəl Amerika" yanaşmasıdır.
Prezident Volodimir Zelenskinin Ağ evə gedib bu sazişə imza atması, son zamanlar ciddi şəkildə sarsılmış kimi görünən ittifaqı Ukrayna üçün xilas etmək məqsədi daşıyır.
Makron və Starmerin birgə fəaliyyəti
Bu həftə Vaşinqtonda Oval kabinetində Trampın digər qonaqları arasında ABŞ-nin uzunmüddətli müttəfiqləri olan ölkələrin liderləri də var idi. Onlar da münasibətləri xilas etməyə çalışırlar, çünki Tramp dəfələrlə NATO müttəfiqlərini ABŞ-nin müdafiə xərclərindən sui-istifadə etməkdə günahlandırıb və onları tənqid edib.
Fransa prezidenti Emmanuel Makron Ağ evdə çoxlu təbəssüm və özünəməxsus uzun əl sıxışması aldı. Lakin bu görüşdən hər hansı bir əhəmiyyətli nəticənin çıxıb-çıxmadığı hələ aydın deyil. Həmçinin, iki lider arasında nəzakətlə də olsa, Ukraynaya kim daha çox yardım göstərdiyi mövzusunda mübahisə oldu.
Tramp Böyük Britaniyanın baş naziri Kir Starmeri ölkəsinin müdafiə xərclərini artırmaqla bağlı vədinə görə təriflədi. Fevralın 27-də baş tutan səfər Britaniya mediasında Starmerin karyerasında ən vacib səfər kimi xarakterizə olundu.
Starmerin Vaşinqtona səfərinin əsas məqsədlərindən biri Ukraynada gələcək atəşkəs və ya sülh razılaşmasını dəstəkləmək üçün mümkün Avropa hərbi missiyasına ABŞ-nin yardımını təmin etmək idi.
Avropa ordusu Ukraynada
Avropa qüvvələri bunu təkbaşına həll edə bilməyəcəyi üçün əlavə dəstək zəruridir. Hərbi analitiklər NATO-nun Avropa qanadının kəşfiyyat, logistika və hava dəstəyi kimi sahələrdə çatışmazlıqlar yaşadığını vurğulayırlar.
Ukraynaya Avropa sülhməramlılarının göndərilməsinin gerçəkləşib-gerçəkləşməyəcəyi hələ də aydın deyil. Makron bunu bir il əvvəl təklif etmişdi, amma yalnız indi liderlər bunu reallığa çevrilə biləcək bir ehtimal olaraq açıq şəkildə müzakirə etməyə başlayıblar.
Tramp bu barədə Rusiya prezidenti Vladimir Putindən soruşduğunu və Putinin bunu qəbul etməyə hazır olduğunu bildirib. Ancaq Rusiya rəsmiləri buna şübhə ilə yanaşıblar: əvvəlcə Kremlin sözçüsü Dmitri Peskov, sonra isə xarici işlər naziri Sergey Lavrov.
Ancaq biz hələ də Trampın müvafiq açıqlamasına Putinin cavabını gözləyirik.
Tramp və Putin
Son həftələrdə Tramp və Putin arasında birbaşa telefon danışığı hər şeyi silkələdi. Telefon danışığından sonra Ər-Riyadda yüksəksəviyyəli ABŞ-Rusiya danışıqları baş tutdu. İki ölkə arasındakı birbaşa ikitərəfli kommunikasiya faktı yenidir və bu, dinamikanı tamamilə dəyişdirib.
Birdən-birə sülh danışıqları ideyası artıq nəzəri deyil. Vaşinqton Ukrayna və Rusiyanı danışıqlar masasına gətirmək üçün ikili yoldan yanaşdığını bildirib. Lakin aydındır ki, Rusiya ilə bağlı yanaşma yalnız Ukraynanı əhatə etmir. Ər-Riyad görüşündən sonra qarşılıqlı şəkildə Rusiya və ABŞ səfirliklərinin fəaliyyətinin yenidən təşkil edilməsi və iqtisadi əlaqələrin araşdırılması istiqamətində addımlar atılmağa başlanıb.
Bu, həm Ukraynanı, həm də Avropa dövlətlərini şoka salıb və artıq yuxarıda qeyd olunan bir çox sürətli dəyişikliklərə səbəb olub.
Yazını AzadlıqRadiosunun aparıcı beynəlxalq müxbiri Rey Förlonq hazırlayıb.
